معرفی گوسفند بلوچی

برگرفته از سایت دانشگاه زابلhttp://uoz.ac.ir 

این نژاد که در سراسر کشور خصوصا بخش شرقی کشور پراکنده است و پرجمعیت ترین گوسفند کشور می باشد که 10 درصد جمعیت گوسفندی کشور را شکل می دهد که دارای صفت برجسته ای از جمله تولید پشم مرغوب که مناسب برای قالی بافی بوده و این نژاد توان مقاومت بالا در برابر تنش های گرمایی و کمبودات مواد غذایی و همچنین با مساعد شدن محیط دوقلوزایی نزدیک به 25 درصد دارد که این نژاد از منطقه سیستان منشا گرفته است و تا اواسط دهه 70 جمعیت این نژاد در استان بالغ بر دو میلیون راس بوده است که با خشکسالی های پی در پی و خشکیدن هامون وحذف مراتع ساحلی آن این جمعیت به شدت کاهش یافته است برای حفظ و گسترش این نژاد, انجام پژوهشهای توسعه ای, کاربردی و بنیادی در منطقه ضرورت دارد تا بتوان به عنوان اهرمی در توسعه با توجه به پتانسیلهای ارزشمندی که دارد استفاده کرد.

قالی ایرانی....

برگرفته از سایت خانه فرش دستبافت ایران

http://blog.iran-carpet.com

از دویست نوع نژاد گوسفندی که بصورت شناخته شده در سراسر جهان پراکنده شده اند بالغ بر ۲۸ نژاد مختلف گوسفند در ایران مورد شناسایی قرار گرفته اند که عبارتند از: بلوچ ، سنجابی ،مهربانی ،شال ،مغانی ،کلکوهی ،قره گل ،کبود شیراز ،قزل ،افشاری ،ترکی ،ماکویی ،فراهانی ،کرمانی ،بختیاری ،سنگسری ،نائینی ،زندی ،لری ،کردی ،زل ،جمهور ،ترکا شوند مریوان ،خویی ،وارتیه شاهپور ،ارومیه ،مکری سیاه .

از میان نژادهای فوق الذکر پشم نژادهای بلوچی ، کلکوهی ، بختیاری ، ماکویی ، به رنگ سفید و گوسفند نژاد فراهانی دارای پشم متمایل به سفید نخودی و نژادهای کرمانی ، ترکی ، افشاری و مغانی دارای پشمی به رنگ سفید متمایل به شکری و مابقی نژادها پشم آنها به رنگ های متنوع میباشد .

مطابق با آمارهای موجود در وزارت جهاد کشاورزی بالغ بر هفتاد میلیون راس گوسفند در ایران وجود دارد که بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به گوسفندان بلوچی با۲/ ۲۹٫%، سنجابی با۸/۱۰%، مغانی با۷/۹%، قره گل خاکستری با ۹%، کردی ۹/۶%، زل ۲/۶%، قره گل سیاه۶% و لری بختیاری ۲/۵% ،کمترین نژادها به ترتیب مربوط به نژادهای سنگسری ۴%، افشاری و ماکویی هر کدام ۲/۳%، مهربانی ۷/۲%، سایر نژادها ۶/۳% میباشد .

تولید پشم در گوسفندان نژادهای مختلف متفاوت بوده که بیشترین تولید مربوط به گوسفند نژاد بختیاری بین ۳-۴ کیلوگرم و نژادهای خراسانی گوسفند بلوچی ۵/۱-۵/۲ کیلوگرم ، قره گل با ۲-۳ کیلو ، کردی ۵/۱-۲ کیلو و مغانی با ۵/۱-۵/۲کیلو تولید پشم دارند.

بیشترین درصد راندمان پشم گوسفندان ایرانی مربوط به واریته رضائیه با ۷۴-۹۴% و کمترین آن مربوط به واریته مکری با ۴۴% می باشد . درصد راندمان در بین گوسفندان خراسانی به ترتیب بلوچی با ۵۰-۶۵%، قره گل ۴۵-۵۰%، کردی با ۵۰-۵۵%، و مغانی ۶۵% می باشد .

از نظر ظرافت پشم گوسفندان بلوچی با ۱۸-۳۱ میکرون ، شال با ۲۸-۳۴ میکرون ، فراهانی با ۲۵-۲۸میکرون ، کرمانی با ۲۳-۲۷میکرون ، زندی با ۲۲-۲۳میکرون ظریفترین پشم های گوسفندان ایرانی محسوب میگردند. نژاد کردی با ۳۱-۳۵ میکرون و نژاد قره گل با ۳۵-۴۰ میکرون ضخیمترین پشم خراسانی است و واریته های مکری با ۴۰-۴۵ میکرون، قزل با ۳۵-۴۰ میکرون ، مریوان با ۴۰-۴۲ میکرون دارای بیشترین ضخامت و قطر الیاف در بین گوسفندان ایرانی می باشند. ضخامت مابقی نژادها بین ۲۵-۳۵ میکرون میباشد .

طول الیاف گوسفندان دارای پشم ظریف ایرانی بین ۱۱-۱۶ سانتی متر ، پشم متوسط بین ۱۶-۲۰ سانتی متر و پشم ضخیم بین ۲۰-۲۴ سانتی متر میباشد . گوسفندان مریوان و قزل با ۸ سانتی متر ، سنگسری با ۱۱ سانتی متر واریته رضاییه با ۸-۱۰ سانتی متر دارای کمترین طول الیاف و گوسفند واریته مکری با ۲۴ سانتی متر در طول الیاف بلند ترین الیاف را دارا ست .

تعداد جعد در ده سانتی متر در مورد نژادهای مختلف گوسفندان ایرانی نیز متنوع است. گوسفندان کلکوهی ، رضائیه ، بلوچ و زندی به ترتیب با ۶۰،۵۵،۵۰،۴۵ در هر ۱۰ سانتی متر دارای بیشترین جعد و گوسفندان لری با ۱۰ جعد کمترین جعد را داراست . تجعد سایر نژادها نیز بین ۲۵-۴۰ در هر ده سانتی متر میباشد .

نسبت پشم سفید به پشم رنگی و الوان نیز در بین استان های مختلف متفاوت است استان کرمانشاه با نسبت ۹۵% پشم سفید به الوان و پس از ان استان های خراسان ، اذربایجان ، خوزستان ، کردستان و و مازندران به ترتیب با ۸۵%،۷۵%،۵۰%،۳۰%و ۱۰% پشم سفید نسبت به پشم الوان در رده های بعدی قرار دارند.

از نقطه نظر نرمی و زبری پشم گوسفندان ایرانی را به سه گروه نرم ، نیمه زبر و زبر طبقه بندی می نمایند که پشم نرم بیشتر در خراسان و بخش هایی از استان های کرمان و خوزستان ، پشم نیمه زبر بیشتر در استان های مازندران ، کردستان و تعدادی از شهرهای استان خراسان تولید میگردد .

با توجه به شاخص های مرغوبیت پشم برای قالیبافی منجمله ظرافت ، نرمی ، جعد ، رنگ ، رنگ پذیری و شفافیت رنگی به ترتیب گوسفندان بلوچی خراسان ، عربی اهواز ، کرمانشاه ، ماکویی تولید کننده مرغوبترین پشم می باشند .

با عنایت به اینکه بالغ بر هفتاد میلیون راس گوسفند در ایران وجود دارد بنابراین اگر محصول نهایی هر گوسفند را معادل یک کیلو پشم شسته اماده ریس فرض نماییم و چنانچه ۷۰% پشم تولیدی را قابل مصرف در قالیبافی فرض شود سالانه بالغ بر هفتاد هزار تن پشم در ایران تولید میگرددکه چهل و نه هزار تن آن آماده مصرف در قالیبافی است .

از طرف دیگر چنانچه تولید فعلی فرش را بصورت میانگین سالانه پنج میلیون متر مربع فرض و برای تولید هر متر مربع فرش معادل چهار کیلو پشم ( با در نظر گرفتن افت ریسندگی )در نظر بگیریم تنها معادل بیست هزار تن پشم مورد نیاز بخش قالیبافی است .

ملاحظه میگردد که نه تنها نیازی به واردات پشم برای تهیه خامه فالی نمی باشد که بخش قابل توجهی از پشم تولیدی را میتوان در سایر بخش های زیر مجموعه نساجی یا سایر دستبافته ها مورد استفاده قرارداد.

....................

در استان خراسان نیز بالغ بر ۱۵ میلیون گوسفند تولید کننده حداقل پانزده هزار تن پشم آماده ریسیدن می باشند و این در حالیست که در خراسان بزرگ بالغ بر یک میلیون متر مربع فرش در سال تولید میگردد چنانچه به ازای هر مترمربع چهار کیلوگرم پشم در نظر گرفته شود این استان بالغ بر یازده هزار تن پشم مازاد دارد. مشهورترین نژاد های گوسفندان استان خراسان از نظر کیفی به ترتیب بلوچی ،مغانی ،کردی و قره گل می باشد %۷۵ گوسفندان استان از نژاد بلوچ ،%۲۰ کردی ،%۵ قره گل ،%۵ مغانی ، %۵ لر و باقیمانده نژاد های مختلف می باشد .

مقر و زیستگاه اصلی گوسفندان بلوچی خراسان جنوبی و رضوی می باشد که با توجه به موقعیت اقلیمی بهترین نوع پشم در منطقه بشرویه و سربیشه تولید می گردد .گوسفند بلوچی دوبار در سال چیده می شود .لازم به ذکر است که عمده ترین هدف پرورش گوسفند بلوچی پشم آن می باشد و هدف های دیگر منجمله گوشت و شیر و ... از اهمیت کمتری بر خور دار است .

نژاد مغانی گوشتی است و زیستگاه اصلی آن دشت مغان و شهرستان ها ی سراب ،مشکین شهر ،اهر و اردبیل می باشد و از آنجا به خراسان آورده شده. رنگ پشم گوسفند مغانی سفید نخودی و شکری و بنابراین نسبت به گوسفند بلوچ از اهمیت کمتری برخوردار است .

همچنین از نظر نرمی نیز بهیچوجه قابل مقایسه با پشم بلوچی نمی باشد و فوق العاده خشن می باشد .چون این الیاف دارای مدولای بزرگ می باشد شفافیت رنگی ندارد و استفاده از آن در قالیبافی اصولاً توصیه نمی گردد .

نژاد کردی عمدتاً در نواحی شمال استان خراسان توسط قبایل کردی که از دوره صفویه به این منطقه مهاجرت نموده اند پرورش داده میشود. بلحاظ سرما تنها یکبار در سال چیده می شود. رنگ پشم گوسفند کردی از نخودی تیره تا خرمایی و قهوه ای می باشد. لذا برای بافت سفره های کردی خراسان مصرف می شود .

گوسفند قره گل عمدناَ به لحاظ پوست آن پرورش داده می شود و پشم آن نسبت به سایر نژادها از اهمیت بسیار کمی برخوردار است .

پشم گوسفند بلوچی نسبت به گوسفند کردی ازقدرت جذب رنگ بیشتری برخوردار است و نسبت به گوسفند مغانی نیز همینطور.در شرایط مساوی راندمان پشم بلوچی در بافت قالی نسبت به سایر نژاد های پرورش داده شده در سطح استان %۱۵۰ است.

بطوریکه برای هر متر مربع قالی تجاری ۵/۲ کیلو گرم پشمی بلوچ مصرف میگردد .در مورد نژاد کردی این مقداربه۷۵/۳ کیلو گرم میرسد . تهیه مخلوطی شامل %۶۰ بلوچ %۲۰ کردی %۲۰ مغانی میتواند ضمن تامین نسبی مرغوبیت قیمت تمام شده آن را تا حدود زیادی کاهش دهد، به شرط آن که عملیا ت حلاجی ومخلوط کنی با دقت خاصی انجام گردد .

تجزیه و تحلیل یافته ها : یافته های تحقیقی حاکی از آن است که :

۱- پشم تولیدی در داخل کشور  نیاز قالیبافی کشور را تامین می نماید و نیازی به واردات پشم از خارج از کشور نمی باشد .
۲- بر خلاف تصور بسیاری پشم گوسفندان ایرانی با لاخص نژادهای بلوچی ،کرمانی ،نائینی ،کلکوهی ،ماکویی ،فراهانی ،عربی اهواز ،مرغوب ترین الیاف برای بافت قالی های ظریف می باشند این الیاف دارای درخشش رنگی فوق العاده بوده در مقابل عملیات نمدی شدن نسبت به پشم مرینوس از مقاومت بیشتری برخوردار است .

۳- .......می بایست راهکارهایی اندیشیده شود که قیمت پشم معادل قیمت گوشت از دامداران خریداری و مابه تفاوت آن به صورت یارانه از طرف مرکز ملی فرش ایران یا وزارت جهاد کشاورزی به دامدار پرداخت گردد .این مورد در مورد گوسفندانی که دارای پشم سفید و ظریف و نرم میباشد از اهمیت بیشتری برخور دار است.

۴- موادرنگرزی طبیعی تکمیل کننده جلوه و زیبایی و درخشندگی خامه پشمی تهیه شده از الیاف گوسفندان نژادهایی همچون بلوچی ،کرمانی ، ،عربی اهواز و ... می باشند حتی الامکان برای رنگرزی خامه قالی تهیه شده از پشم ایرانی می بایست از مواد رنگرزی طبیعی استفاده شود .

۵- بهداشتی نمودن آغل گوسفندان ، آموزشی پشم چینی و استفاده ار ماشین های پشم چینی برقی ،تهیه مخلوط مناسب در کارخانه پشم ریسی ،شستشوی مناسب پشم قبل و بعد از عملیات ریسندگی، کیفیت خامه پشمی را فوق العاده ارتقا می دهد.

۶- شستشوی گوسفند قبل از پشم چینی باعث کاهش هزینه های مربوط به عمل آوری خامه پشمی می شود ضمن آن که برای گوسفند نیز مزایای قابل توجهی دارد .
۷-همکاری مستمر ارگانهای ذیربط منجمله مرکز ملی فرش/جهاد کشاورزی/دامپزشکی و اتحادیه های ضروری است.
۸-...... انجام پزوهشهای اساسی در این زمینه ضروری است.

منابع :
طاهرپور،نصرت ا...جزوه پشم گوسفندان بومی ایران
سایت وزارت جهاد کشاورزی

اصغری،محمد.دیانت،محمد.بررسی پشم خراسان

احراری ،عبدا.... جزوه مواد اولیه و ابزار قالیبافی

گزارش الیاف شناسی دانشجویان عزیز طبس

پایگاه علمی , پژوهشی فرش ایران نویسنده : عبدالله احراری

12 نکته بهداشتی در مورد اینکه، چرا نباید در خانه ، کوچه و محله دام زنده را کشتار کنیم!

 

برگرفته از سایت دامپزشکی کرمانشاه - منبع: روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی

1) دام زنده ممکن است حامل عوامل بیماری زای مشترک انسان و حیوان باشد ولی هیچ علامتی از بیماری را نشان ندهد. از جمله این بیماری ها که به خصوص گوسفندان حامل عامل آن می باشند و به ظاهر سالم هستند ، ویروس تب خونریزی دهنده کربمه کنگو می باشد. این بیماری برای انسان صد در صد کشنده است .

آیا می توانید تصور کنید:

یکی از اعضای خانواده شما ، همسر یا فرزندتان ، با خونریزی های متعدد در نقاط مختلف بدن ، به طرز وحشتناکی جان خود را از دست می دهد بدون اینکه از دست پزشکان کاری ساخته باشد.

2) در داخل دستگاه گوارش دام ، انگل های بسیاری زندگی می کنند . تخم این انگل ها در مدفوع حیوان وجود دارد. بعضی از این انگل ها مشترک انسان و حیوان هستند . تخم بعضی از این انگل ها می توانند در بدن انسان کیست ایجاد کنند.

آیا می توانید تصور کنید :

کودکا نتان مبتلا به بیماری های انگلی شده و یا با یک کیست در چشم یا مغزشان ، برای همیشه از نعمت سلامتی کامل محروم باشند و یا زن بارداری در خانواده شما سقط کند.

3) خون ومحتویات دستگاه گوارش دام ، زباله عفونی محسوب می شوند و باید به طور صحیح معدوم یا بازیافت شوند . این زباله های عفونی توانایی آلوده کردن محیط زیست رادارند و منبع آلودگی اب و غذا محسوب می شوند.

آیا می توانید تصور کنید:

سبزی وصیفی جاتی که شما بادست خود ، با کشتار دام زنده در منزل آلوده کرده اید ، به سفره تان راه یابد . آلوده کردن فاضلاب ها و پسماند های شهری با زباله های عفونی ، باعث ایجاد آلودگی منابع غذایی خودتان خواهد شد. آب شرب آلوده شده به فاضلاب، حتی در بهترین شرایط کلر زنی هم احتمال وجود عوامل بیماری زا را دارد. مسمومیت های عفونی همچون حصبه و شبه حصبه و .... با دست خود شما برای افراد خانواده به ارمغان آورده شده است.

4) نگهداری دام زنده در منزل قبل از کشتار و بازی کودکان با این حیوانات اهلی ، خطر انتقال بیماری ها را درپی دارد. علاوه بر آن انس و الفتی که بین حیوان و کودکان ایجاد میشود ، با کشتار حیوان جلوی چشم این کودکان اثر نامطلوبی بر روح و روان آن ها دارد.

آیا می توانید تصور کنید :

ایجاد معضلات روان پریشی ناشی از این عمل که در دین مبین ما مکروه خوانده شده ، در بزرگسالی کودکان شما ، چه مشکلاتی را برایتان ایجاد خواهد کرد. این مشکلات زمانی تشدید می شود که عواقب سوء جسمی ناشی از تماس دام زنده با کودکانتان هم به آن افزوده شود.

5) جهت اطمینان از سلامت گوشت و اندرونه های خوراکی مثل جگر ، کلیه و .... هر دام زنده قبل از کشتار باید مورد معاینه دامپزشک قرار گرفته و پس از کشتار نیز توسط بازرسان گوشت ، لاشه کشتاری مورد بازرسی قرار گیرد.

آیا می توانید تصور کنید :

بدون معاینه دامپزشک وبازرسی گوشت ، چگونه میخواهید مطمئن شوید که خود و خانواده تان در معرض خطر انتقال بیماری های عفونی مشترک انسان و دام قرار دارید یا نه؟ چگونه در چشم فرزندتان نگاه می کنید وقتی که او را برای درمان بیماری سل یا سیاه زخم به بیمارستان می برید؟

6) لاشه های کشتاری باید به سردخانه منتقل شده و برای مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری شوند تا عوامل بیماری زای خاصی در درون لاشه ها در اثر این فرایند ، از بین بروند . این عوامل بعضا برای انسان کشنده هستند.

آیا می توانید تصور کنید:

گوشتی را که بلافاصله پس از کشتار ، منجمد می کنید این عوامل بیماری زا را در خود حفظ می کند. یا اگر گوشت کشتار شده را در یخچال بگذارید دیگر مواد غذایی تان را آلوده می کند. اگر این گوشت قربانی را بین مردم تقسیم کنید ، بدون این که از سلامت آن مطمئن بوده و یا به خصوص اگر به صورت تازه و گرم باشد ، نا آگاهانه ، به جای صواب مرتکب معصیت شده اید.

7) معابر عمومی ، بخشی از محیط زندگی شما هستند که باید عاری از آلودگی باشند. کشتار در این معابر ، ریختن خون و دیگر ترشحات دام کشتاری ، سبب الوده کردن این محیط می شود.

آیا می توانید تصور کنید :

آن گاه را که همسایه شما در معرض این آلودگی قرار بگیرد. چه خواهید گفت اگر ببنید همسایه تان ، کودک تب دارش را در آغوش کشیده و بدلیل بیماری که شما مسبب آن بوده اید ، راهی بیمارستان است

8) ضایعات حاصل از کشتار دام زنده همچون کبد های آلوده به کیست و یا هر نوع ترشح ، خون ، بقایای تخلیه روده ها و .... نباید در دسترس حیوانات ولگرد قرار گیرد. زیرا عوامل بیماری زا به خصوص انگل ها ، در جمعیت این حیوانات ولگرد تکثیر وتزاید پیدا می کنند .

آیا می توانید تصور کنید:

شما با دست خود چرخه زندگی انگل ها و عوامل بیماری زا را در حیوانات ولگرد ، کامل کرده اید. به خاطر بسپارید ، آن گاه که این حیوانات در زباله های شما تغذیه می کنند و در محیط زندگی تان ، این عوامل را تکثیر کرده و ترشح می کنند ویا آن گاه که کودکانتان و یا خود شما گربه ولگردی را نوازش می کنید ، این عوامل را وارد زندگی خود کرده اید.

9) حشرات ، به خصوص مگس ها می توانند عوامل بیماری زا را از روی لاشه ها و یا ضایعات کشتاری ، به جای دیگر و یا مواد غذایی جا به جا کنند. همچنین مگس ها در لاشه گرم تخمگذاری کرده و به فاصله چند ساعت لارو آنها در گوشت مشاهده می شود .کشتار بهداشتی باید در فضای بسته و تحت برنامه مبارزه با حشرات و جوندگان انجام شود.

آیا می توانید تصور کنید:

کشتار در فضای باز، باعث آلودگی خود و خانواده تان شود و گوشتی مملو از لارو کرم مانند روی دستتان مانده باشد که نتوانید از آن استفاده کنید.

10) شستشو و ضد عفونی محل کشتار ، تحت شرایطی که منجر به آلودگی منابع طبیعی به مواد ضدعفونی کننده نشود ، یکی از ضروریات کشتار دام است.

آیا می توانید تصور کنید:

محل کشتار ضد عفونی نشده ، که شما به وجود آورده اید ، کانون عوامل عفونی برای تمامی مردم است. یا ماد ضد عفونی که شما به درستی نمی دانید چگونه از آن استفاده کنید ، روانه منابع طبیعت شده و ضمن آلوده کردن این منابع ، سبب ایجاد مقاومت های ضد میکروبی گردد و دیگر این مواد نتوانند اثر مطلوبی در ضد عفونی کردن بیمارستان هایی داشته باشندکه جان هزاران مریض در آن ها بسته به اثر بخشی این مواد است.

11) فردی که دام زنده را کشتار می کند باید دارای لباس کارمناسب ، دستکش ، عینک ، چکمه ، ماسک و کلاه باشد. تا در برابر ترشحات دام کشتاری ایمن بوده و در ضمن سبب پخش آلودگی نگردد.

آیا می توانید تصور کنید:

ذابح یا کشتار کننده ای که بدون این تجهیزات کشتار می کند و اغلب دارای سواد لازم برای درک خطری که درکمین او خانواده اش نشسته نمی باشد، چگونه عوامل بیماری زای ناشی از کشتار را با لباس خود ، به خانه اش می برد و یا در محل زندگی اش پخش می کند.

12) دام های بیمار ، لاغر هستند. خون بدن این دام ها در زمان کشتار ، به طور کامل از بدن خارج نشده و لاشه های حاصل از آن ها تیره ، پرخون و گاهی زرد است . این لاشه ها زود فاسد شده ویا به دلیل عوامل زردی ، که برای انسان مضر هستند، در کشتارگاه ضبط و معدوم می گردند. این لاشه ها درکوره لاشه سوز باید سوزانده شده و یا درچاه دفن لاشه تحت شرایط خاص دفن گردند.

آیا می توانید تصور کنید:

دامی را به زحمت تهیه و قربانی نموده اید ولی شک دارید که به ظاهر ناسالم و غیر طبیعی آن برای مصرف اعتماد کنید یا از مصرف آن خود داری کنید. چون درهنگام خرید ، دامپزشکی آن را معاینه نکرده است.درصورتی که بخواهید این لاشه را معدوم کنید ، هیچ ابزاری جز آلوده کردن زباله ها و محیط خود ندارید؟

در عید قربان

دامپزشکان ، بازرسان نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی و بازرسان بهداشت گوشت در محل کشتار گاه ها به انتظار نشسته اند ، که در انجام بهداشتی فریضه مقدس قربانی ، شما را یاری رسانند.

دکتر علیرضا تعالی-کارشناس اداره نظارت بر بهداشت عمومی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی

هشدار بهداشتی - تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

 

 تدوین کننده: دکتر علیرضا ادیبان سرپرست آموزش و بررسی بیماری های دامی استان کرمانشاه-منبع :سایت دامپزشکی کرمانشاه
تاریخچه:

تب خونریزی دهنده کریمه- کنگو یک بیماری خونریزی دهنده ویروسی و مشترک بین انسان و دام می باشد که در انسان باعث بیماری و مرگ و میر می شود.این بیماری اولین بار در منطقه کریمه اوکراین سبب مبتلا شدن بیش از 200 نفر در طی سالهای 1945-1944 گردیده است.عامل بیماری بعد ها در سال 1956 در کنگو واقع در قاره آفریقا شناسایی شد. به همین خاطر نام بیماری از ترکیب این دو محل کریمه و کنگو انتخاب گردید.امروزه در بیشتر کشورها بویژه در کشورهای همسایه ایران و ایران ویروس عامل بیماری و یا آنتی بادی مربوط به آن جدا شده است.

مشخصات عامل بیماری:

عامل بیماری ویروسی از خانواده بونیا ویریده و جنس نایرو ویروس می باشد.مقاومت ویروس در برابر حرارت کم است . بنابراین پختن گوشت و پاستوریزاسیون شیر باعث از بین رفتن ویروس می گردد.

راه های انتقال:

1-     انتقال از طریق گزش کنه آلوده

2-     انتقال از طریق له کردن کنه های آلوده

3-     انتقال از طریق سایر حشرات

4-     انتقال بیماری به انسان در اثر تماس مستقیم با خون، ترشحات و بافتهای آلوده

5-     کارکنان بیمارستان ها مثل پزشکان، پرستاران، بهیاران و .... در اثر تماس با افراد بیمار و یا وسایل آلوده به بیماری مبتلا می شوند.

6-     قصابان، سلاخان، کارگران کشتارگاه ها، دامپزشکان، بازرسین کشتارگاه ها، دامداران و افرادی که در تماس با دام آلوده یا لاشه دام بیماری می باشند در معرض خطر بیماری قرار دارند

 

علائم بیماری در دام:

در دام، بیماری به ندرت علائم درمانگاهی نشان می دهد. پس از یک دوره 3 تا 12 روزه در اثر عفونت خونی ویروس، تب به مدت یک هفته دوام یافته و در حالت حاد خونریزی و پر خونی در مخاطات دیده می شود و پس از یک هفته دام به عنوان ناقل بیماری، ویروی را از بدن خود دفع می کند

 

علائم در انسان:

این بیماری در انسان به صورت های حاد، تحت حاد و خفیف گزارش شده است.علائم بیماری در انسان شامل تب و لرز ، سر درد، درد عضلانی، گلو درد ، درد شکم ، تهوع ، اسهال ، پرخونی ملتحمه چشم و حساسیت به نور دیده می شود. 3 تا 6 روز بعد دانه های قرمز جوش مانند در سطح بدن بخصوص روی سینه و دست و پا و مخاطات ایجاد می شود.در فرم شدید در اثر شدت بیماری لکه های خونریزی در زیر پوست مشاهده می شود که به همراه خون دماغ،استفراغ خونی ، مدفوع خونی و خونریزی رحمی       می باشد. مرگ در اثر تداوم اسهال، خونریزی مغزی ، ادم ریوی و نارسایی ریوی اتفاق می افتد. میزان مرگ و میر در انسان 15 تا 70 درصد گزارش شده است.

تشخیص بیماری:

قطعی ترین راه تشخیص بیماری جدا سازی ویروس است که خون بیمار به مغز نوزاد موش تزریق می شود و پس از یک هفته ویروس را با ستفاده از آزمایشRT-PCR و ایمونوفلوئوسنت(IFA) جهت تشخیص بیماری نیز استفاده می شود.

کنترل و پیشگیری بیماری:

مهمترین راه کنترل بیماری محافظت در برابر گزش کنه ها با سم پاشی دام ها و اماکن دامی می باشد.، لذا توصیه می شود در فصول بهار و پاییز که فصل فعالیت منه ها می باشد 2 هفته قبل از کشتار دام جایگاه و بدن دام سمپاشی شده باشد و ضمناً در صورت مشاهده علائم تب دار بودن از ذبح دام خوداری گردد.

استفاده از لباس کار مناسب، چکمه، کلاه ، عینک، ماسک و دستکش مخصوص در واحد های دامپروری و کشتارگاه ها و قصابی ها و افراد که در تماس مستقیم با دام ها و یا لاشه آنها هستند ضروری است.

از له کردن کنه ها با سنگ و یا انگشت خوداری شود، چون باعث انتشار آلودگی به اطراف می شود .هنگام پشم چینی و ذبح دام ، دهان ،چشم و بینی با ماسک و عینک مخصوص پوشانده شود تا از انتقال بیماری از طریق خون و مایعات بافتی دام جلوگیری گردد.

قرنطینه کردن و مراقبت ویژه از بیماران مشکوک و مبتلا به بیماری تب کریمه الزامی است.

نگهداری لاشه دام ها در دمای صفر تا چهار درجه به مدت 18 تا 24 ساعت تا جمود نعشی بصورت کامل انجام گردد.

ذبح بهداشتی

جام جم آنلاین: ...... بر اساس سنتی دیرینه مسلمانان اقدام به ذبح گوسفند می‌کنند، اما در این بین توجه به مسائل بهداشتی در تهیه دام سالم و سپس گوشت و مصرف درست آن بسیار حائز اهمیت است.

بسیاری از متخصصان معتقدند تهیه دام از مراکز غیرمجاز و مراکزی که تولید و پرورش دام تحت نظارت سازمان دامپزشکی نباشد، می‎تواند باعث انتقال عوامل بیماریزا به محیط‎های شهری و خانه‌های شهروندان باشد.

دکتر حسین جعفری ، دامپزشک ... : با توجه به مهیا بودن شرایط بهداشتی برای ذبح دام و کنترل ، بازرسی و معاینه بهداشتی توسط دامپزشکان در مراکز مجاز عرضه و قربانی دام، باید از خرید دام‌ها از معابر عمومی و خیابان و کوچه جدا پرهیز شود.

24 ساعت قبل از کشتار، دام باید در شرایط مناسب و در حالت استراحت نگهداری شود، در غیر این صورت گوشت پس از کشتار سفت می‌شود و میزان «آب آزاد متحرک» در گوشت‌های حاصله از کشتارهای دام‌های خسته، بیمار و تب‌دار هنگام خونگیری ناقص بالا رفته و این امر موجب کاهش کیفیت گوشت، بالارفتن بار میکروبی و از نظر بهداشتی غیرقابل مصرف می‌شود. همچنین چون گوشت ....[پیش سرد شده ] به‌مراتب سالم‌تر از گوشت تازه است، توصیه می‌شود که گوشت دام حداقل 12 ساعت پس از کشتار به مصرف برسد.

بیماری شاربن از جمله بیماری‌هایی است که در صورت ابتلای دام به آن باید از چرخه کشتار و مصرف کاملا خارج و تحت ضوابط خاصی به صورت کاملا بهداشتی معدوم شود.در صورت عدم دقت و کشتار دام آلوده به بیماری شاربن، باید خط چرخه کشتار در کشتارگاه‌های صنعتی تعطیل، وسایل و خط کشتار کاملا ضدعفونی، لباس‎های عوامل اجرایی سوزانده و لاشه‌های مجاور لاشه دام مبتلا از چرخه مصرف خارج شوند.در صورت ابتلای دام‌ها به بیماری‌هایی مانند کزاز، هاری و شاربن، اجازه کشتار صادر نمی‎شود.

این دام‌ها باید با رعایت اقدامات احتیاطی قبل از کشتار به صورت بهداشتی معدوم شوند. برخی از بیماری‌ها نیز می‎توانند در صورت تماس با دام به انسان سرایت کنند.بیماری‌های پوستی مانند بیماری‌های قارچی و جرب از این دسته بیماری‌ها هستند که می‎توانند از طریق پوشش خارجی دام و تماس مستقیم به انسان منتقل و بسته به نوع عامل بیماریزا سبب بروز کچلی و ضایعات پوستی مشابه شوند.

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان وانسان ازمصرف جگر و گوشت خام یا نیم‌پز باید خودداری شود.

در صورت ذبح دام خارج از سیستم نظارتی بهداشتی در نظر گرفته شده، ممکن است وجود بیماری در گوشت شناسایی نشده و در نتیجه به دیگران منتقل شود. همچنین امکان بروز آلودگی‌های ثانویه، در گوشت می‌تواند سبب شود که گوشت غیربهداشتی در اختیار دیگران قرار گیرد. بنابراین توصیه می‌شود حتی‌المقدور ذبح در منزل انجام نشود و در صورتی که این اقدام در منزل صورت می‌گیرد، توجه شود که دام از مراکز مجاز و تحت نظر دامپزشکان تهیه شود.

  کشتن دام در محیط خارج از کشتارگاه و در کوچه و خیابان کار درستی نیست و  با این کار آلودگی‌های محیطی براحتی به گوشت منتقل شده و از طرف دیگر به واسطه دفع خون و جاری شدن آن در معابر عمومی و جوی‌ها و دفع ناصحیح احشای دام، مدفوع دام که می‌تواند حاوی انواع میکروب ها، ویروس‌ها و انگل‌ها باشد، محیط زندگی را بشدت آلوده و بهداشت عمومی را به مخاطره بیندازد.

از این رو رعایت نظافت کامل و بهداشت محیط در محل‌‌های ذبح دام و شستشو و گندزدایی محل به‌منظور جلوگیری از انتقال آلودگی‌های ثانویه به لاشه بسیار حائز اهمیت است.

عدم رعایت نکات ایمنی و بهداشتی در این بخش علاوه بر ایجاد خطرات فردی، محیطی و اجتماعی می‎تواند موجب کاهش کیفیت گوشت شود.  آلودگی گوشت در 2 شکل ایجاد می‎شود در آلودگی اولیه، گوشت از آغاز به میکروارگانیسم یا ماده خاصی مانند باسیلوس آنتراسیس در گوشت گوسفند مبتلا به سیاه‎زخم آلوده است. اما عامل آلودگی ثانویه می‎تواند در یکی از مراحل کشتار، کندن پوست، تخلیه شکم، شستشوی اولیه، حمل و نقل و بسته‎بندی اتفاق بیفتد.

بیشترین موارد آلودگی گوشت بخصوص در ذبح دام به طریق غیربهداشتی مربوط به آلودگی‎های ثانویه است. شستشو و ضدعفونی کامل دست‌ها، چاقو، ساطور، سوهان و ظروف نگهداری و انتقال گوشت و حتی‌الامکان استفاده از دستکش در هنگام خرد کردن گوشت اهمیت فراوانی دارد.

 برای انتقال گوشت و هدیه آن به دیگران حتما از کیسه پلاستیکی تمیز و عاری از هرگونه آلودگی و از مواد دست اول استفاده شود.  فوت کردن در نایلون جهت تقسیم گوشت قربانی، سبب افزودن میکروارگانیسم‌ها به داخل بسته گوشت می‌شود که این عمل کاملا غیر بهداشتی است , پس از ذبح باید دام از پا آویزان گردد تا خون به طور کامل از لاشه خارج شود؛ زیرا خون ماده مغذی‌ای است که اگر در گوشت باقی بماند، می‌تواند مورد هجوم میکروب‌ها قرار بگیرد،گوشت را بشدت تیره می‌کند و سبب می‌شود گوشت به سرعت فاسد شود.

برگرفته ازسایت دامپزشکی استان خراسان شمالی منبع : جام جم آن لاین