نقش بز در گله گوسفند

بز براى گله گوسفند  ضروری است   در گله گوسفند بزی که  جلو رواست و گله را به حرکت میاندازد   دوبر نامیده میشود  البته در برخی مواقع چوپان ها دل خوشى از بز دوبر  ندارند یکى از علتهاش پراکندن  گلهاست  و علت دیگرش که  مهمتره هنگامى که گله شب تو کوه خوابیده است چون  بزها تمایل به خوردن علف   اطراف میباشند که حرکت کردن  بزها از گله باعث میشه تمام گله بیدار بشه و راه بیفته و گاهاً چوپانها که  خوابشون  گرفته گله را گم میکنند(در برخی مناطق در طول تابستان و بهار یکسره گله در مرتع است و شب هم در مرتع میباشد)   گله گوسفند مخصوصا اگر کمی هوا گرم باشه  دور هم جمع میشوند اما بز این تمر کز را بهم میریزه بز و باعث  چرای بهتر و راه پیمایی و پراکندگی  بهتر میش ها درسح کل مرتع و پس چر میگردد,  میش ها ذاتا نزدیک بهم چرا میکنند  .

منبع : تجارب مهندس کیان مهر مرادی  و مهندس مهرداد صالح آبادی

سربیشه قطب پرورش بز کرکی در کشور

منبع : http://www.khabaronline.ir - سایت خبر آنلاین

خراسان جنوبی از مناطق کوهستانی و کویری است که عمدتا دارای مراتع فقیر هستند، منابع آبی و کشاورزی روستاها عمدتا از قنات تامین می شود که وابستگی زیادی به میزان بارندگی سالانه دارند.در مناطق مرزی بادهای موسمی و طوفان‌های شنی نیز فعالیت های مختلف کشاورزی و دامداری مردم سخت کوش منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد..... اولین جشنواره ترویجی و همایش علمی و تخصصی بزکرکی جنوب خراسان در سال 1378 توسط معاون امور دام وزارت جهاد و سازندگی با حضور اساتید و محققان دانشگاهها  سربیشه بیرجند برگزار شد که به دنبال آن ایستگاه تحقیقات بزکرکی در این منطقه راه اندازی  .....

ویژگیهای بزکرکی

به طور کلی بز یک حیوان مقاوم بوده و در شرایط آب وهوایی دشوار بهتر از سایر حیوانات مقاومت می کند قدرت راهپیمایی بز به آن امکان می دهد که مناطق وسیعی را در پی یافتن علوفه طی نماید و اغلب گیاهانی را که از نظر سایر حیوانات نامطلوب یا قابل استفاده نمی باشد مورد مصرف قرار می دهد.

در پرورش بز تولید بزغاله، شیر، کرک اهمیت بیشتری داشته و با توجه به اینکه حیوان بسیار قانعی است در اقتصاد خانوارهای روستایی با ارزش می باشد از سرشاخه های بوته ها و درختچه ها نیز تغذیه می کند که البته در مناطق خشک چرا ی بی رویه نقش موثری در تخریب مراتع دارد.

بز تولید کننده الیاف در دنیا ، دو نوع  شامل آنقوره و کشمیر می باشند که ارزش اقتصادی الیاف کشمیری بالاتر از الیاف آنقوره است .

بیشتر بزهای کرکی دنیا در منطقه آسیا زندگی می کنند که شکورهای چین و مغولستان ایران و افغانستان به ترتیب مراکز اصلی تولید تجارتی کرک را تشکیل می دهند و امروزه در کشورهای استرالیا، نیوزلند و امریکا با برنامه های اصلاح نژادی که دارند تولید آن رو رشداست.

در ایران بزهای کرکی بومی منطقه خراسان جنوبی و کرمان بهترین نوع بز کشمیر هستند. الیاف دامی توسط دو نوع فولیکول موجود در پوست بوجود می آید و رشد الیاف نیز به فعالیت فولیکولها بستگی دارد ، الیاف مو،توسط فولیکولهای اولیه و الیاف کرک توسط فولیکولهای ثانویه بوجود می آید.

خصوصیات بز کرکی

از نظر پوشش عموما دو تیپ بز وجوددارد: بزهای یک پوششی:مانند بزهای مرغز که در کردستان  هستند وبزهای دو پوششی که کرک و مو تولیدمی کنند.

در بزهای دو پوششی فولیکولهای ثانویه که تولیدکننده پوشش داخلی (کرک ) می باشند در اواخر زمستان و اوایل بهار وارد مرحله غیرفعال می شود تا بدن بز آماده مقابله با دمای زیاد فصل تابستان گردد.

ویژگی های بزکرکی خراسان جنوبی:
بزهای بومی منطقه جنوب خراسان توده های بز کرکی هستند که بیش از 50 درصد و حتی در نمونه هایی 90 تا 80 درصد از پوشش بدن آنها کرک می باشد، فصل جفت گیری شهریور و مهر و زایش دربهمن واسفند می باشد.

مشخصات ظاهری: جثه کوچک ، دست و پا کوتاه ، کمرصاف و سر وصورت کوچک ، دارای دو شاخ ساده و غالبا خنجری شکل، عموما دارای ریش می باشند. گردن غالبا پوشیده از کرک و مو و بدون منگوله رنگ بدن عمدتا سیاه و تعداد کمتری قهوه ای تیره و تعداد بسیار اندکی هم رنگ حنایی دارند.

کدام بزها کرک تولید می کنند؟

بزهایی که کرک تولید می‌کنند

جمعیت وتعداد بزها در دنیا زیاد است و می توان گفت در همه کشورها بز وجود دارد . اما تنها تعداد کمی از آنها کرک تولید می کنند .

در بعضی از جاهای دنیا ٬امکان پرورش این نوع بز ٬ بیشتر وجود دارد . این بزها به نام بز کرکی یا بز کشمیر معروف هستند . مهمترین محل های پرورش آنها ٬قسمت هایی از ایران ٬ افغانستان ٬ چین ٬ مغولستان و روسیه است .

بزهای کرکی ٬نژادهای مختلفی دارند ٬این نژاد از نظر شکل٬ قیافه و حتی رنگ با یکدیگر فرق دارند. بز نژاد رایینی در کرمان٬ بزهای خراسان جنوبی و بعضی از بزهای استان یزد ٬از مهمترین نژادهای بز کرکی در ایران هستند .

ارزش اقتصادی کرک

مهمترین استفاده کرک در تهیه لباسهای زمستانی ٬کلاه ٬ شال گردن ٬ و مانند آن است . لباسها و پوشاک تهیه شده از کرک بسیار زیبا٬ سبک٬ گرم وظریف هستند. به همین سبب ٬مشتریان زیادی در کشور های خارجی دارند . کرک خاصیت جذب رطوبت دارد .

همچنین به آسانی شعله ور نمی شود. به همین دلیل در صنعت هم از آن استفاده می شود. خاصیت های کرک باعث باعث بالا رفتن ارزش آن در دنیا شده است. کرک موکشی شده و تمیز٬ با قیمت های بسیار بالایی در دنیا خرید و فروش می شود .

بز کرکی در چه آب و هوایی پرورش پیدا می کند

بز کرکی در آب و هوای به خصوص پرورش  می یابد به همین سبب این نوع بز در همه جای دنیا وجود ندارد. به عنوان مثال در منطقه های مرطوب٬ هرگز نمی توان بز کرکی را پرورش داد. آب و هوای خشک و بدون رطوبت برای پرورش بز کرکی مناسب است .

بنابراین منطقه های استوایی٬حاشیه و قسمت های خشک کویری و حتی ناحیه های خشک سردسیر برای پرورش بز کرکی مناسب هستند .

برای بدست آوردن کرک مرغوب باید بزهای کرکی ییلاق و قشلاق کنند. نگهداری این نوع بزها برای مدت طولانی در زمین های جلگه ای٬باعث نامرغوب شدن و ضخیم شدن کرک آنها می شود. پرورش بزکرکی در ناحیه های خشک کوهستانی موجب ظریف شدن کرک تولیدی می شود .

تولیدات سالانه کرک درخراسان جنوبی  67/5 تن است

مدرسی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی درگفت وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند گفت: تولید کرک دراقتصاد دامداری منطقه استان نقش مهمی را ایفا میکند.

سالیانه به طورمتوسط حدود 450 گرم کرک با ظرافت کمتر از 17 میکرون از هر راس به عمل می­ آید.

کل تولیدات کرک استان معادل 67/5تن می باشد.

 میزان کرک هر بیده(کرک ناخالص) 60 درصد است کرک نسبت به سایر توده ­های ژنتیکی ارزش بالایی جهت سرمایه­ گذاری را دارد.

کرک استان را بافتی ظریف،محکم،سبک،لطیف و دارای خاصیت جذب رطوبت بالا و عدم شعله ­ور شدن بر شمرد.

گزارش از: مهین قربانی

بره های لرزان (سوی بک)

 گزارش وقوع بیماری بره های لرزان (Swayback) در یکی از مزارع پرورش گوسفند اصفهان

عبدالرضا نبی نژاد
محمود خلیلی فرد 

 سیدمحمد حسینی

چکیده مقاله:

در اوائل بهارسال جاری یکی از مزارع عمده پروار گوسفند ازبروز تلفات زیاد در بره های تازه متولد شده شیر خوا ر ابراز نا رضایتی نمود، مزرعه فوق در منطقه جنوب غربی اصفهان واقع بوده و دارای ظرفیت حدود 20000 راس گوسفند میباشد . شرکت مذکور در سال گذشته تعداد زیادی گوسفند بالغ را از دامداران اطراف اصفهان که عمدتا کوچرو بوده و به علت گرانی علوفه گوسفندان آنها از حجم کمتری علوفه مرغوب بهره مند بوده اند خریداری نمود،

بنابراین علیرغم توجه خاصی که به برنامه تغذیه مادران باردار یا آماده برای آبستنی شده بود ، با شروع فصل زایش میزان تلفات در بره ها رو به افزایش گذاشت ، بره های مذکورپس از چند روز از تولد دچار لرزش شده که از قسمت اندا مهای خلفی آغاز و به سمت جلو پیشروی نمود ، ضعف شدید عضلانی و کاهش توان ایستادن، بی تعادلی،تلو خوردن،گاها کوری و عدم پاسخ به صدا از دیگر عوارض بیماری بود، بیشترین سن ابتلا 1-3 هفته پس از تولد بود و با اندک فشاری به زیر فک پایین ،بره ها

به سمت عقب و سپس پشت افتاده و قادر به بلند شدن نبودند،در لاشه های تلف شده علیرغم پرخونی و تورم سطح مغز هنوز چینهای مغزی دیده می شد .

بر اساس تاریخجه بیماری، علائم بالینی و ضایعات کالبد گشایی به کمبود مس ، ویتامین های گروه ب و ویتامین ای مشکوک شده و با آغاز درمان با داروهای تزریقی مولتی ویتامین و ترکیبات مس تزریقی ( کوپاوت ) در تعداد زیادی از بره ها بیماری کنترل و تلفات کاهش یافت .

ولی در معدودی که عمدتا چند قلو بوده و شدت کمبود مس بیشتر بود احتمالا ضایعات وارده به سیستم اعصاب مرکزی شدیدتر بوده و دی میلیناسیون اعصاب بصل النخاع بوقوع پیوسته و بهبودی غیر ممکن بود .

در هر حال برای پیشگیری بیماری در مراحل بعدی نسبت به استفاده از سولفات مس به میزان 5-10 میلی گرم برای 10 روز در مادران ، بهبود کیفیت علوفه و خاک منطقه از نظر مس و قرار دادن آجر های لیسیدنی در مزرعه توصیه شد زیرا در این بیماری به هر علتی که سطح مس در سرم گوسفندان و بزان آبستن کمتر از 7/8 میکرو مول در لیتر باشد در نتیجه میزان ذخیره مس در کبد بره ها و بزغاله ها به کمتر از 20 میلیگرم در کیلو گرم ماده خشک خواهد رسید ، در این گروه نوزادان چنانچه میزان مس در بخش خاکستری مغز به کمتر از 3 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک برسد علائم بالینی بیماری خود نمائی خواهد کرد بطور معمول میزان شیوع 27-46 درصد و تلفات حدود 70 تا 80 درصد قابل پیش بینی است

اصلاح نژاد دام سبک جهت سامانه های غیر مرتعی

طاهری یگانه مسئول گروه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند وبز مرکز اصلاح نژاد دام کشوراظهار کرد: پروژه مهم تولید ترکیب های ژنتیکی گوسفند وبز پربازده با هدف تولید دام سبک مورد نیاز در سامانه های غیر مرتعی در حال اجراست است.
  دام مناسب برای پرورش در سامانه مزرعه ای در کشور موجود نیست،دام های بومی از نظر صفات تولیدی برای پرورش درمراتع مناسب و اقتصادی هستند و پرورش همین دام درسامانه های مزرعه ای( بدون اتکاء به مراتع) بدون اصلاح نژاد نمی تواند راندمان اقتصادی مناسبی را برای پرورش دهنده داشته باشد.
  یکی از معضلات ....عدم رعایت مدیریت چرای دام در مراتع بوده و برنامه ریزی و سیاست گذاری های مناسبی در این خصوص تدوین شده است.
به عنوان مثال به دلیل الزام قوانین احیای مراتع و قوانین حفظ و حراست ژنتیکی از نژادهای بومی در کنار توسعه مزارع دیم و آبی کشور و تولید ضایعات مختلف کشاورزی که عمدتا برای مصارف گوسفند و بز قابل استفاده است، تولید دام های مناسب و پربازده در عملیات اصلاح نژاد گوسفند و بز، برنامه ریزی شده است. بنابراین طی این پروژه، به مرور گوسفند و بزهایی تولید خواهند شد که مناسب برای پرورش در سامانه های مزرعه ای و روستائی کشور بوده و راندمان تولیدی و تولید مثلی بالاتری دارند.
برای پروژه تولید ترکیب ژنتیکی گوسفند در سال 94 با همکاری پرورش دهندگان حدود 20هزار راس تحت پوشش قرار گرفته اند،معمولا برای تثبیت صفات جدید در گوسفند و بز، پس از ایجاد دام پایه سنتز نژاد (جهت تثبیت صفات و اطلاق واژه نژاد به ترکیب جدید) نیازمند سه نسل آمیزش درون گروهی در بین دام های جدید خواهیم بود که تقریبا با در نظر گرفتن فاصله هر نسل 2/5سال برای گوسفندان حدود 7/5سال زمان خواهد برد. هم اکنون مراحل تولید نتاج،F1 و F2 را پشت سر گذاشته و در مرحله تولید پایه سنتز نژاد هستیم.
  تولید نژادهای پربازده با استفاده از سهم خونی نژادهای خارجی (ضمن کمک به حفظ و حراست از ژن های نژادهای بومی) پتانسیل تولید اقتصادی را به دام های کشور اضافه خواهد کرد. بر این اساس، ارتقاء ظرفیت چندقلوزایی، صفات مادری و همچنین پتانسیل تولید شیر در دام های جدید از موضوعاتی هستند که به ارتقای راندمان اقتصادی پرورش دهندگان و ثبات تولید کمک به سزائی می کنند.
  نژادهای گوسفند شال، زل، لری بختیاری و زندی از جمله نژادهایی هستند که برای اجرای این پروژه در نظر گرفته شده است.
در زمینه اصلاح نژاد بز نیز استفاده از سهم خونی نژاد بزهای شیروار خالص خارجی به نام های سانن و آلپاین برای اصلاح نژاد بزهای بومی درنظر گرفته شده و برنامه تولید بز های پر شیر با قابلیت تطابق پذیری مناسب جهت پرورش در سامانه های غیر مرتعی نیز به عنوان یکی از راهکارهای تولید دام های اقتصادی تر در این بخش در حال اجراست....
  منبع :خبر گزاری دامنا1394/7/5

طبق بندی علمی گوسفند

گوسفند وبز هر دو به سلسله جانوران,شاخه مهره داران, رده پستانداران , زیر رده جفت داران , راسته سم داران ,زیر راسته زوج سمان ,دسته نشخوار کنندگان, خانواده تهی شاخان و زیر خانواده کاپرینه یا گوسفند و بز تعلق دارد. نام علمی گوسفند اویس ائریس یا گوسفند اهلی است.

برگرفته از کتاب دامپروری عمومی دکتر فرهاد فرودی