اقدامات بهداشتی درمانی در طول یک دوره پرورش گوسفند

برگرفته از: مباحث مطرح شده در گروه مجازی پرورش گوسفند و بزتوسط دکتر شهسواری (تغذیه دام ) مدیر موسسه دامپروری نوین ایرانیان -مهندس  براتی کارشناس علوم دامی ودامدار پروار بند بره در روانسر- مهندس طاهری کارشناس علوم دامی مجتمع دامپروری کشت و صنعت  ملت - جناب سید وریا پرورش دهنده گوسفند در کردستان- مرتضی پاپی دامدار -کتاب راهنمای کامل پرورش گوسفند(جواد نصر و امید دیانی)  -کتاب بیماریهای گوسفند ترجمه راسخی و شکیب نویسنده استرایتون

نکته :برای افزایش کاربرد مقالات و ترکیب علم با تجربه بهترست دامداران و متخصصین داشته های خود را در کنار هم قرار دهند تا باعث افزایش کارایی گردد در این مقاله از مباحث مطرح شده توسط متخصصین علوم دامی  و دامداران و متخصصینی که خودشان دامدارهستند  استفاده شده است.

در روش سنتی در قدیم و شاید همین الان در مناطق دور افتاده تر کشور ...قبل از ورود دام به جایگاه های دام که گاهی در دل تپه ها کنده میشد و گاهی در زیر زمین...به جنبه های بهداشتی قبل از ورود دام توجه میشد ...بدین صورت که در داخل آغل خار و خسک و هیزم را آتش میزدند تا کنه ها و سایر موجودات مضر کشته شوند ...شاید این معدود ابزاری برای نابودی کنه و.. بوده است.ولی در زمان کنونی ابزار و مواد مختلفی جهت اقدامات بهداشتی , درمانی وجود دارد که با بکار گیری آنها میتوان به یک پرورش موفق رسید.

اقدامات  قابل توصیه ذیل را میتوان در نظر گرفت:

-تمامی جایگاه دام هم آغل و هم بهاربند بایستی بصورت دوره ای و منظم کودروبی,٬ سمپاشی و شعله افکنی گردد مخصوصا قبل از شروع پروار٬ و  قبل از آغاز فصل گرما و... حتی زمانی که گروه جدیدی از دامها وارد جایگاه دامهای قبلی میشوند قبل از ورود بایستی حتما اقدامات فوق انجام گیرد.

- حمام ضدکنه که بیشتر عوامل انگلی خارجی را که بیماری پوستی و غیره  ایجاد میکنند مانند جرب , شپش, , کنه ,مگس گوشت کنترل میکند و شستشوی گوسفندان قبل از شروع فصل گرما صورت گیرد

-فساد پشم و کچلی نیاز به حمام های ویزه ضد قارچی دارند...

-کنه ها در پاره ایی نواحی بویژه هر جا علوفه زبر و خشن با مقداری خار , علف جاروب و سرخس همراه باشد خطر ویژ ه ای میباشند  برای کاستن از تب کنه ایی علف جاروب , سرخس ها و خار ها را بسوزانید.....یا زمین را شخم بزنیدست(البته باید از سوزندان اقلام دیگر احتراز نمود)

-از دیگر اقدامات  که سالانه یک یا دوبار در گوسفنداری بایستی انجام گردد پشم چینی و سم چینی دامهاست که روی بازده غذایی و تولیدمثلی حیوان تاثیر بسزایی دارد

- واکسیناسیون و مبارزه با انگلهای داخلی دام  که بسته به منطقه طبق برنامه سالیانه بطور دقیق بایستی انجام گیرد.( تقویم واکسینانسیون سالانه  را از دامپزشکی محل خود جویا شوید)

-گال زنی دامها بخصوص دامهای پرواری بسته به نیاز جهت افزایش وزن می تواند انجام گیرد.

-زایشگاه دام بایستی بصورت منظم ضدعفونی و شعله افکنی گردد و کف جایگاه توسط مواد مناسب پوشانیده شود مثل کاه, و در صورت خیس شدن بایستی سریعا تعویض گردد. بهداشت زایشگاه بسیار مهم و ضروری است

-تمامی دامهای مشکل دار مانند دامهای که کچلی یا گری دارند و ...جدا سازی و تحت درمان قرار گیرند.

-گره زدن و ضدعفونی مرتب بند ناف بره های تازه متولد شده جزو ضروریات والزامات میباشد

-نکته ای که در بسیاری از دامداری ها متاسفانه رعایت نمیشه اینه که میشی که بره اش سقط شده سریعا بره یتیم دیگری را  زیر میش سقطی میندازن در حالیکه ممکنه سقط به علت عوامل عفونی باشه لذا توصیه میشه تمامی قسمتهای خلفی و پستانی میشی که بره سقط کرده به دقت با مواد ضدعفونی گردد و عفونت رحمی آ ن توسط بولوس رحمی تتراسایکلین مهار گردد سپس بره یتیم را در کنارش قرار دهید.

بهتر است به منظور کنترل کپلک دام تمامی جویبارها و جوی هایی که اب راکد دارند توسط محلول سولفات مس ضدعفونی گردد که میزبان واسط اون یعنی حلزون از بین برود - در اکثر دامداریها معمولا سگ وجود دارد و اغلب سگها روی علوفه ها و مواد خوراکی ممکنه مدفوع کنند در صورتیکه دام علوفه آلوده به مدفوع سگ را مصرف نماید به علت بیماری احتمال تلف شدن اون صدرصداست.

-از دادن سیلوی ذرت کپک زده به دامها شدیدا خودداری شود بخصوص میش های آبستن خطر سقط و مسمومیت افزایش میابد.
-اگر پشم گوسفند خیلی کثیف باشد در حمام انگل  تمام آب گل الود میشه و سم اثر خودش را  از دست میدهد بهترین حالت پشم چینی گوسفند و شستشوی آن و بعد حمام انگل میباشد.

-یک حمام استاندارد شامل قسمت انتظار٬ راهرو٬ ,  حوضچه به عمق 1/5 متر و طول 6متر٬ و قسمت خشک شدن دام ,میباشد که بصورت شیب ملایم آب اون به حوضچه برمیگردد .

- موضوع دیگر که به نظرم مهمه بحث جمع آوری کود از جایگاه است زیرا بر اثر آب ریخته شده از آبشخور  و ادرار حالت باتلاقی گرفته و زمینه لنگش و تخمیر و رشد میکروب ها را فراهم میکندو  بهترین حالتش اینه که   هر روز کود تخلیه شود
- وقتی تجمع و ضخامت کود در جایگاه بالا باشد ومرطوب شود(در اثر ادرار گوسفند و یا آب آبشخور )....در زمستان به علت کاهش دما دیر خشک میگردد (تبخیر پایین )و زمینه بروز رشد اجرام میکروبی فراهم تر است ,به همین خاطر به نظر میرسد بهترین حالت  تخلیه کود به صورت روزانه یا دو روز در میان مخصوصا در تراکم دامی (بالا و غیر مناسب )و در زمستان ضرورت بیشتری دارد...البته ممکن است جهت گرم شدن کف جایگاه تمایلی جهت باقی ماندن کود در آغل وجود داشته باشد.

- انجام عملیات بهداشتی شامل ضدعفونی کردن و...آغل و بهار بند و تجهیزات  ....برای کسانی که دامداری اجاره  میکنن (برای اولین دوره )  مهمتره باشه چون معلوم نیست این دامداری در دور قبل چه شرایطی داشته است و همچنین دامداری هایی که به مشکل بیماری بر میخورند باید در دور بعد ضدعفونی و مدیریت بهداشت کاملی داشته باشند...و از موادگندزدایی استفاده کنند که بر اجرام میکروبی آن بیماری  قبلی  تاثیر بیشتری دارند.

-یکی از نکات بسیار ظریف در بهداشت گوسفند جمع آوری جفت دفع شده پس از پدیده زایش هست.اینکار در دامداران زیاد جدی گرفته نشده ولی خود جفت منبع عفونت پس از زایش هست.

- جفت دفعی در بسیاری از موارد ممکنه سبب انتقال بروسلوز یا تب مالت به انسان شود در صورتیکه حاوی میکروب بروسلا باشد بخصوص در میش هایی که سقط جنین کرده اند لذا بایستی از تماس دست و اعضای بدن با جفت دفعی توسط پرسنل دامداری به شدت خودداری گردد.

-میشهای که به هر دلیل بره شان سقط میشود باید از گله جدا بشود و مورد درمان قرار گیرند.

-به نظرمیرسه انجام عملیات بهداشتی شامل ضدعفونی کردن آغل و بهار بند و تجهیزات  ....برای کسانی که دامداری اجاره  میکنن (برای اولین دوره )  مهمتره باشه چون معلوم نیست این دامداری در دور قبل چه شرایطی داشته است و همچنین دامداری هایی که به مشکل بیماری بر میخورن باید در دور بعد ضدعفونی و مدیریت بهداشت کاملی داشته باشند...و از موادگندزدایی استفاده کنن که بر اجرام میکروبی آن بیماری دوره قبل تاثیر بیشتری دارند.

- آفتاب گیر ی با ایجاد پنجره ها با ابعاد مناسب  در جایگاه و غیره که دارای تاثیرات ضد عفونی کننده  بر جایگاه می شود.

-بحث دیگر تهویه آغل است که باید رعایت شود...عدم خروج گاز ها از آغل باعث آسیب میگردد که این کار در زمستان که درز گیری و بستن منافذ دامداری جهت محافظت از سرما انجام میشود مهمتر است ..نباید موقع ورود به آغل حالت خفگی  به ما دست دهدو بوی تند به مشام برسد(بو بسیارکم باشد یا اصلا نباشد).پنجره ها ی مخصوص تهویه بهتر است از بالا به پایین باز شوند تا هوای ورودی به طرف بالا رفته و عمل تهویه گازهای داخل جایگاه را بهتر انجام دهد

-بحث دیگر تراکم گله ست نباید بیش از حد لزوم در آغل گوسفند نگه داشت و استاندارد های متعارف را رعایت کردتراکم زیاد باعث ایجادشرایط مناسب برای گسترش بیمار های گوناگون مانند پی بی آر و...میگردد.

-ایجاد حوضچه در ورودی دامداری و پر کردن آن با مواد ضدعفونی کننده  مانند آهک...گاهی در برخی دامدار ی ها دو حوضچه تعبیه میشود که اولی آب تنهاست و برای شستن پاهای گوسفندان بکار میرود و حوضچه دوم برای ضدعفونی بکار میرود.تعویض و تازه سازی محلول  این حوضچه باید صورت گیرد
 -ضد عفونی کننده در دامپروی عبارتند از نورخورشید. شعله دادن, دود دادن.سوزانیدن , آهک.آنتی سپتیک.کات کبود, دلتا مترین
- نصب توری در جلوی پنجره ها برای ممانعت از ورود حشرات و پرندگان موذی

توصیه دو متخصص درباره مراقبت از گوسفندان در فصل سرما

جناب دکتر صفایی متخصص پرورش گوسفند گرایش تغذیه عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور  و جناب مهندس طاهری کارشناس دامپروری شرکت ملت توصیه های در زمینه مراقبت از گوسفندان در فصل سرما در گروه مجازی پرورش گوسفند و بز  ارایه نمودندکه عبارتند از:

1-از خیس شدن گوسفندان جلو گیری شود.

2-رفع آب گرفتگی زیر آغل 

3-باید مواظب بوران و رطوبت بود (گوسفندان به این دو عامل حساسند )

4-چوپان ماهر  و خبره میتواند در مواقع بحران گله را مدیریت کند در میان عوامل پرور ش گوسفند چوپان ماهرمیتواند تاثیر99درصدی بر پرورش گله داشته باشد

(توضیح اینکه تجربه و دانش و دلسوزی و مسولیت پذیر یی و توانایی  جسمی چوپان  میتواند بیشترین  تاثیر گذار ی را در گله داری سنتی و ...داشته باشد).در واقع یک چوپان بد میتواند تمام گله را به نابودی بکشاند)

5-جلو گیری از صدمه فیزیکی به گوسفندان

6- به گوسفندان علوفه داده شود . ( توضح اینکه گوسفندانی که از مرتع تغذیه میکنند  قاعدتا در هنگام باران باید دستی تغذیه شوند تا گرسنه نمانند )

7-در صورت قطع باران به مدت دو ساعت.... میتوان از علوفه مرتع جهت تغذیه استفاده کرد.

مدیر وبلاگ : ضمن تشکر از این دو متخصص گرامی علاوه بر موارد فوق باید مواظب صاعقه زدگی بود و همچنین گوسفندان آبستن در فصل سرما احتیاج به مراقبت بیشتری دارند.

رعد وبرق عامل آتش سوزی و اتلاف گوسفندان

بر اثر رعد و برق در روستای فهرج استان یزد، 26 راس گوسفند طعمه حریق شدند.
 

به گزارش پایگاه خبری پلیس، وزش باد و طوفان و همچنین رعد و برق باعث ایجاد آتش سوزی در انبار علوفه خشک

دامداری  شد. با توجه به وزش باد، آتش به گله دانی سرایت کرد و 26 راس گوسفند دچار حریق و تلف شدند.

نکته و تحلیل:باید فاصله انبار علوفه خشک و جایگاه گوسفند مناسب باشد تا در صورت آتش سوزی در انبار علوفه آتش به جایگاه گوسفند یا آغل نرسد. در ضمن در صورت  داشتن  کپسول آتش نشانی میتوانیم نسبت به مهار آتش سوزی اقدام کنیم(پس  رعایت فاصله و نصب برقگیر  و داشتن کپسول)

* * * * *

   سایت خبری صراط ( 1394/2/20 ) : ....فرماندار شهرستان دوره چگنی هم از تلف شدن 20 راس دام بر اثر آذرخش خبر داد.درمنان گفت : این حادثه پیش از ظهر امروز در ارتفاعات روستای تل وسطی بخش ویسیان رخ داد.

* * * * *

برخورد آذرخش با یک گله گوسفند در ارتفاعات بخش مرزی ˈغلامانˈ از توابع شهرستان راز و جرگلان در خراسان شمالی عصر جمعه 93/2/12منجر به سوختن 30 راس گوسفند و مجروحیت چوپان گله شد.

جهاد کشاورزی با همکاری ادارات برق  باید مطالب آموزشی در باره صاعقه و رعد و برق و راههای مصون ماندن از آن را به دامداران ارایه دهد و همچنین دامداران باید  خبر های هواشناسی را دنبال کنند.