پرورش تخصصی گوسفند و بز
این وبلاگ به طور اختصاصی به مسایل مختلف تاثیر گذار بر پرورش گوسفند و بز میپردازدو شامل موضوعات فنی و اخبار....مربوط به دام سبک است
پرورش تخصصی گوسفند و بز
این وبلاگ به طور اختصاصی به مسایل مختلف تاثیر گذار بر پرورش گوسفند و بز میپردازدو شامل موضوعات فنی و اخبار....مربوط به دام سبک است
اقدامات بهداشتی درمانی در طول یک دوره پرورش گوسفند
برگرفته از: مباحث مطرح شده در گروه مجازی پرورش گوسفند و بزتوسط دکتر شهسواری (تغذیه دام ) مدیر موسسه دامپروری نوین ایرانیان -مهندس براتی کارشناس علوم دامی ودامدار پروار بند بره در روانسر- مهندس طاهری کارشناس علوم دامی مجتمع دامپروری کشت و صنعت ملت - جناب سید وریا پرورش دهنده گوسفند در کردستان- مرتضی پاپی دامدار -کتاب راهنمای کامل پرورش گوسفند(جواد نصر و امید دیانی) -کتاب بیماریهای گوسفند ترجمه راسخی و شکیب نویسنده استرایتون
نکته :برای افزایش کاربرد مقالات و ترکیب علم با تجربه بهترست دامداران و متخصصین داشته های خود را در کنار هم قرار دهند تا باعث افزایش کارایی گردد در این مقاله از مباحث مطرح شده توسط متخصصین علوم دامی و دامداران و متخصصینی که خودشان دامدارهستند استفاده شده است.
در روش سنتی در قدیم و شاید همین الان در مناطق دور افتاده تر کشور ...قبل از ورود دام به جایگاه های دام که گاهی در دل تپه ها کنده میشد و گاهی در زیر زمین...به جنبه های بهداشتی قبل از ورود دام توجه میشد ...بدین صورت که در داخل آغل خار و خسک و هیزم را آتش میزدند تا کنه ها و سایر موجودات مضر کشته شوند ...شاید این معدود ابزاری برای نابودی کنه و.. بوده است.ولی در زمان کنونی ابزار و مواد مختلفی جهت اقدامات بهداشتی , درمانی وجود دارد که با بکار گیری آنها میتوان به یک پرورش موفق رسید.
اقدامات قابل توصیه ذیل را میتوان در نظر گرفت:
-تمامی جایگاه دام هم آغل و هم بهاربند بایستی بصورت دوره ای و منظم کودروبی,٬ سمپاشی و شعله افکنی گردد مخصوصا قبل از شروع پروار٬ و قبل از آغاز فصل گرما و... حتی زمانی که گروه جدیدی از دامها وارد جایگاه دامهای قبلی میشوند قبل از ورود بایستی حتما اقدامات فوق انجام گیرد.
- حمام ضدکنه که بیشتر عوامل انگلی خارجی را که بیماری پوستی و غیره ایجاد میکنند مانند جرب , شپش, , کنه ,مگس گوشت کنترل میکند و شستشوی گوسفندان قبل از شروع فصل گرما صورت گیرد
-فساد پشم و کچلی نیاز به حمام های ویزه ضد قارچی دارند...
-کنه ها در پاره ایی نواحی بویژه هر جا علوفه زبر و خشن با مقداری خار , علف جاروب و سرخس همراه باشد خطر ویژ ه ای میباشند برای کاستن از تب کنه ایی علف جاروب , سرخس ها و خار ها را بسوزانید.....یا زمین را شخم بزنیدست(البته باید از سوزندان اقلام دیگر احتراز نمود)
-از دیگر اقدامات که سالانه یک یا دوبار در گوسفنداری بایستی انجام گردد پشم چینی و سم چینی دامهاست که روی بازده غذایی و تولیدمثلی حیوان تاثیر بسزایی دارد
- واکسیناسیون و مبارزه با انگلهای داخلی دام که بسته به منطقه طبق برنامه سالیانه بطور دقیق بایستی انجام گیرد.( تقویم واکسینانسیون سالانه را از دامپزشکی محل خود جویا شوید)
-گال زنی دامها بخصوص دامهای پرواری بسته به نیاز جهت افزایش وزن می تواند انجام گیرد.
-زایشگاه دام بایستی بصورت منظم ضدعفونی و شعله افکنی گردد و کف جایگاه توسط مواد مناسب پوشانیده شود مثل کاه, و در صورت خیس شدن بایستی سریعا تعویض گردد. بهداشت زایشگاه بسیار مهم و ضروری است
-تمامی دامهای مشکل دار مانند دامهای که کچلی یا گری دارند و ...جدا سازی و تحت درمان قرار گیرند.
-گره زدن و ضدعفونی مرتب بند ناف بره های تازه متولد شده جزو ضروریات والزامات میباشد
-نکته ای که در بسیاری از دامداری ها متاسفانه رعایت نمیشه اینه که میشی که بره اش سقط شده سریعا بره یتیم دیگری را زیر میش سقطی میندازن در حالیکه ممکنه سقط به علت عوامل عفونی باشه لذا توصیه میشه تمامی قسمتهای خلفی و پستانی میشی که بره سقط کرده به دقت با مواد ضدعفونی گردد و عفونت رحمی آ ن توسط بولوس رحمی تتراسایکلین مهار گردد سپس بره یتیم را در کنارش قرار دهید.
بهتر است به منظور کنترل کپلک دام تمامی جویبارها و جوی هایی که اب راکد دارند توسط محلول سولفات مس ضدعفونی گردد که میزبان واسط اون یعنی حلزون از بین برود - در اکثر دامداریها معمولا سگ وجود دارد و اغلب سگها روی علوفه ها و مواد خوراکی ممکنه مدفوع کنند در صورتیکه دام علوفه آلوده به مدفوع سگ را مصرف نماید به علت بیماری احتمال تلف شدن اون صدرصداست.
-از دادن سیلوی ذرت کپک زده به دامها شدیدا خودداری شود بخصوص میش های آبستن خطر سقط و مسمومیت افزایش میابد.
-اگر پشم گوسفند خیلی کثیف باشد در حمام انگل تمام آب گل الود میشه و سم اثر خودش را از دست میدهد بهترین حالت پشم چینی گوسفند و شستشوی آن و بعد حمام انگل میباشد.
- موضوع دیگر که به نظرم مهمه بحث جمع آوری کود از جایگاه است زیرا بر اثر آب ریخته شده از آبشخور و ادرار حالت باتلاقی گرفته و زمینه لنگش و تخمیر و رشد میکروب ها را فراهم میکندو بهترین حالتش اینه که هر روز کود تخلیه شود
- وقتی تجمع و ضخامت کود در جایگاه بالا باشد ومرطوب شود(در اثر ادرار گوسفند و یا آب آبشخور )....در زمستان به علت کاهش دما دیر خشک میگردد (تبخیر پایین )و زمینه بروز رشد اجرام میکروبی فراهم تر است ,به همین خاطر به نظر میرسد بهترین حالت تخلیه کود به صورت روزانه یا دو روز در میان مخصوصا در تراکم دامی (بالا و غیر مناسب )و در زمستان ضرورت بیشتری دارد...البته ممکن است جهت گرم شدن کف جایگاه تمایلی جهت باقی ماندن کود در آغل وجود داشته باشد.
- انجام عملیات بهداشتی شامل ضدعفونی کردن و...آغل و بهار بند و تجهیزات ....برای کسانی که دامداری اجاره میکنن (برای اولین دوره ) مهمتره باشه چون معلوم نیست این دامداری در دور قبل چه شرایطی داشته است و همچنین دامداری هایی که به مشکل بیماری بر میخورند باید در دور بعد ضدعفونی و مدیریت بهداشت کاملی داشته باشند...و از موادگندزدایی استفاده کنند که بر اجرام میکروبی آن بیماری قبلی تاثیر بیشتری دارند.
-یکی از نکات بسیار ظریف در بهداشت گوسفند جمع آوری جفت دفع شده پس از پدیده زایش هست.اینکار در دامداران زیاد جدی گرفته نشده ولی خود جفت منبع عفونت پس از زایش هست.
- جفت دفعی در بسیاری از موارد ممکنه سبب انتقال بروسلوز یا تب مالت به انسان شود در صورتیکه حاوی میکروب بروسلا باشد بخصوص در میش هایی که سقط جنین کرده اند لذا بایستی از تماس دست و اعضای بدن با جفت دفعی توسط پرسنل دامداری به شدت خودداری گردد.
-میشهای که به هر دلیل بره شان سقط میشود باید از گله جدا بشود و مورد درمان قرار گیرند.
-به نظرمیرسه انجام عملیات بهداشتی شامل ضدعفونی کردن آغل و بهار بند و تجهیزات ....برای کسانی که دامداری اجاره میکنن (برای اولین دوره ) مهمتره باشه چون معلوم نیست این دامداری در دور قبل چه شرایطی داشته است و همچنین دامداری هایی که به مشکل بیماری بر میخورن باید در دور بعد ضدعفونی و مدیریت بهداشت کاملی داشته باشند...و از موادگندزدایی استفاده کنن که بر اجرام میکروبی آن بیماری دوره قبل تاثیر بیشتری دارند.
- آفتاب گیر ی با ایجاد پنجره ها با ابعاد مناسب در جایگاه و غیره که دارای تاثیرات ضد عفونی کننده بر جایگاه می شود.
-بحث دیگر تهویه آغل است که باید رعایت شود...عدم خروج گاز ها از آغل باعث آسیب میگردد که این کار در زمستان که درز گیری و بستن منافذ دامداری جهت محافظت از سرما انجام میشود مهمتر است ..نباید موقع ورود به آغل حالت خفگی به ما دست دهدو بوی تند به مشام برسد(بو بسیارکم باشد یا اصلا نباشد).پنجره ها ی مخصوص تهویه بهتر است از بالا به پایین باز شوند تا هوای ورودی به طرف بالا رفته و عمل تهویه گازهای داخل جایگاه را بهتر انجام دهد
-بحث دیگر تراکم گله ست نباید بیش از حد لزوم در آغل گوسفند نگه داشت و استاندارد های متعارف را رعایت کردتراکم زیاد باعث ایجادشرایط مناسب برای گسترش بیمار های گوناگون مانند پی بی آر و...میگردد.
-ایجاد حوضچه در ورودی دامداری و پر کردن آن با مواد ضدعفونی کننده مانند آهک...گاهی در برخی دامدار ی ها دو حوضچه تعبیه میشود که اولی آب تنهاست و برای شستن پاهای گوسفندان بکار میرود و حوضچه دوم برای ضدعفونی بکار میرود.تعویض و تازه سازی محلول این حوضچه باید صورت گیرد
-ضد عفونی کننده در دامپروی عبارتند از نورخورشید. شعله دادن, دود دادن.سوزانیدن , آهک.آنتی سپتیک.کات کبود, دلتا مترین
- نصب توری در جلوی پنجره ها برای ممانعت از ورود حشرات و پرندگان موذی
تغذیه خزشی
خوراک دادن آغازین به بره ها از طریق تغذیه خزشی عبارت از مدیریت عملی است که امکان استفاده از جیره آغازین را برای پرورش بره های متولد شده همزمان با مصرف شیر میدهد.خوراک دادن درسنین اولیه برای بره ها خطرناک است مخصوصا خوراک های آردی... چنانچه مقداری یونجه چهار پر شده جهت رشد شکمبه در دسترس باشد مطلوب است و اشکالی ندارد , احتیاطا بهتر است در سن بعد از سه هفتگی خوراک آغازین آردی و...شروع شود.
فواید تغذیه خزشی :
1-بره ها در هر روز 150 -250 گرم افزایش وزن دارند تغذیه خزشی باعث افزایش وزن بیشتر مشود.
2-بره هل یک تا دو ماه زودتر آماده فروش میشوند.
3-به دلیل عدم رفتن به مرتع انگل های داخلی بره ها کمتر است.
4- خوراک دادن آغازین برای گله های با تعداد زیاد چند قلو و یا برای گله های دارای میش باتولید شیر محدود مفید است.
5- بره ها در 70-80 روز اول زندگیاضافه وزن با ضریب تبدیل پایین دارند و بهترین زمان اضافه وزن طی 100- 120 روز اوایل زندگی رخ میدهد.......
در گروه مجازی پرورش گوسفند و بز که از اساتید و دامداران با تجربه زیادی بهر میبرد موارد ذیل در بحث تغذیه آغازین مطرح شده است.
1-جناب دکتر توغدری مشاور چند دامپروری استان گلستان و.. معتقدند به تجربه دریافته اند نباید جیره آغازین آرد جو باشد چون پا درد و عدم رشد متناسب پا را ایجاد میکنه و به نظرم تا سه ماهگی از آرد جو استفاده نشه
و بیشتر تاکید بشه روی اقلام پروتیینی بهتره به همراه یونجه ...و همچنین سبوس هم میتوان استفاده کردخیلی خوبه ...در واقع همه اقلام باشند به همراه غلات کم و محدود ...استفاده از غلات زیادمشکل زاست.
2- جناب ناعمی دامدار با تجربه معتقد است ابتدا 15 روز فقط یونجه چارپر شده یا خرد شده که کمی تر شده داده شود و بعد از15 روز 10- 15 درصد سبوس و مقدارده درصد جوی خرد شده یا همان آرد جو و یک درصد نمک داده شود به هیچ وجه سبوس و یا آرد جو بدون علوفه خشبی (یونجه کمتر از 8 سانتی متر ) داده نشود که باعث اسهال میگردد.از دادن پودر یونجه در اوایل کار خودداری شود ...پودر را زمان پروار به بره بدهید
3- دکتر شهسواری معتقد است معمولا ترکیبی از ذرت و کنجاله سویا رو به علت میزان پروتیین و انرژی بالایی که برای بره ها تامین میکنن مناسب میدونن همچنین اسیدهای امینه متعادل. جو درسته انرژی خوبی داره ولی به علت میزان پروتیین کم برای دوران شیرخوارگی مناسب نیست اما در صورت نبود اقلام فوق میشه استفاده کرد منتها بایستی زمان استفاده از اون رو کمی به تاخیر بندازیم.
علاوه بر کنسانتره استارتر پودر یونجه هم به صورت آزاد میشه در اختیار بره ها قرار دارد. ولی خیلی نباید آردی و ریز باشه که مشکلات گوارشی ایجاد نشه
4- دکتر صفایی تغذیه خزشی برای برههای کمتر از چهار ماهگی صورت میگیرد. برای جیره آغازین با پنجاه گرم در روز باید شروع کرد. و هر هفته پنجاه گرم دیگه کنسانتره اضافه کرد. در نهایت کنسانتره برهها در حدود سیصد تا سیصدوپنجاه گرم در روز میرسه.
و برگ یونجه ازاد در اختیارشون باشه.
جیره پیشنهادی کتاب راهنمای پرورش گوسفند (جواد نصر و امید دیانی).....در سن کم هدف تحریک بره به خوردن میباشد لذا بایدمواد غذایی خوش خوراک و ریز و کوچک باشند ...و دارای 20 درصد پروتیین باشند ...با بزرگتر شدن بره میل به خوراک های خشن افزایش میابد ترکیبی از 80- 85درصد ذرت علوفه ایی یا بلغور ذرت و 15-20 درصد آرد سویا همراه با کلش یونجه به صورت انتخاب آزاد یک جیره آغازین بسیار خوش خوراکی است .
مدیر وبلاگ :با توجه به مباحث مطرح شده به نظر میرسد در ابتدااحتیاطا (20 روز اول ) یونجه خردشده مطلوب تر است بعد از آن میتوان از بلغور ذرت , آرد جو ,سویا ,سبوس ,کنسانتره , و..استفاده کرد در مراحل آغازین آرد غلات محدود باشد و همچنین تدریجا خوراک اضافه گردد تا شکمبه تطابق پیدا کند.
منابع : مباحث مطرح شده در گروه مجازی پرورش گوسفند و بز و کتاب راهنمای کامل پرورش گوسفند (جواد نصر و امید دیانی)