سربیشه قطب پرورش بز کرکی در کشور

منبع : http://www.khabaronline.ir - سایت خبر آنلاین

خراسان جنوبی از مناطق کوهستانی و کویری است که عمدتا دارای مراتع فقیر هستند، منابع آبی و کشاورزی روستاها عمدتا از قنات تامین می شود که وابستگی زیادی به میزان بارندگی سالانه دارند.در مناطق مرزی بادهای موسمی و طوفان‌های شنی نیز فعالیت های مختلف کشاورزی و دامداری مردم سخت کوش منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد..... اولین جشنواره ترویجی و همایش علمی و تخصصی بزکرکی جنوب خراسان در سال 1378 توسط معاون امور دام وزارت جهاد و سازندگی با حضور اساتید و محققان دانشگاهها  سربیشه بیرجند برگزار شد که به دنبال آن ایستگاه تحقیقات بزکرکی در این منطقه راه اندازی  .....

ویژگیهای بزکرکی

به طور کلی بز یک حیوان مقاوم بوده و در شرایط آب وهوایی دشوار بهتر از سایر حیوانات مقاومت می کند قدرت راهپیمایی بز به آن امکان می دهد که مناطق وسیعی را در پی یافتن علوفه طی نماید و اغلب گیاهانی را که از نظر سایر حیوانات نامطلوب یا قابل استفاده نمی باشد مورد مصرف قرار می دهد.

در پرورش بز تولید بزغاله، شیر، کرک اهمیت بیشتری داشته و با توجه به اینکه حیوان بسیار قانعی است در اقتصاد خانوارهای روستایی با ارزش می باشد از سرشاخه های بوته ها و درختچه ها نیز تغذیه می کند که البته در مناطق خشک چرا ی بی رویه نقش موثری در تخریب مراتع دارد.

بز تولید کننده الیاف در دنیا ، دو نوع  شامل آنقوره و کشمیر می باشند که ارزش اقتصادی الیاف کشمیری بالاتر از الیاف آنقوره است .

بیشتر بزهای کرکی دنیا در منطقه آسیا زندگی می کنند که شکورهای چین و مغولستان ایران و افغانستان به ترتیب مراکز اصلی تولید تجارتی کرک را تشکیل می دهند و امروزه در کشورهای استرالیا، نیوزلند و امریکا با برنامه های اصلاح نژادی که دارند تولید آن رو رشداست.

در ایران بزهای کرکی بومی منطقه خراسان جنوبی و کرمان بهترین نوع بز کشمیر هستند. الیاف دامی توسط دو نوع فولیکول موجود در پوست بوجود می آید و رشد الیاف نیز به فعالیت فولیکولها بستگی دارد ، الیاف مو،توسط فولیکولهای اولیه و الیاف کرک توسط فولیکولهای ثانویه بوجود می آید.

خصوصیات بز کرکی

از نظر پوشش عموما دو تیپ بز وجوددارد: بزهای یک پوششی:مانند بزهای مرغز که در کردستان  هستند وبزهای دو پوششی که کرک و مو تولیدمی کنند.

در بزهای دو پوششی فولیکولهای ثانویه که تولیدکننده پوشش داخلی (کرک ) می باشند در اواخر زمستان و اوایل بهار وارد مرحله غیرفعال می شود تا بدن بز آماده مقابله با دمای زیاد فصل تابستان گردد.

ویژگی های بزکرکی خراسان جنوبی:
بزهای بومی منطقه جنوب خراسان توده های بز کرکی هستند که بیش از 50 درصد و حتی در نمونه هایی 90 تا 80 درصد از پوشش بدن آنها کرک می باشد، فصل جفت گیری شهریور و مهر و زایش دربهمن واسفند می باشد.

مشخصات ظاهری: جثه کوچک ، دست و پا کوتاه ، کمرصاف و سر وصورت کوچک ، دارای دو شاخ ساده و غالبا خنجری شکل، عموما دارای ریش می باشند. گردن غالبا پوشیده از کرک و مو و بدون منگوله رنگ بدن عمدتا سیاه و تعداد کمتری قهوه ای تیره و تعداد بسیار اندکی هم رنگ حنایی دارند.

کدام بزها کرک تولید می کنند؟

بزهایی که کرک تولید می‌کنند

جمعیت وتعداد بزها در دنیا زیاد است و می توان گفت در همه کشورها بز وجود دارد . اما تنها تعداد کمی از آنها کرک تولید می کنند .

در بعضی از جاهای دنیا ٬امکان پرورش این نوع بز ٬ بیشتر وجود دارد . این بزها به نام بز کرکی یا بز کشمیر معروف هستند . مهمترین محل های پرورش آنها ٬قسمت هایی از ایران ٬ افغانستان ٬ چین ٬ مغولستان و روسیه است .

بزهای کرکی ٬نژادهای مختلفی دارند ٬این نژاد از نظر شکل٬ قیافه و حتی رنگ با یکدیگر فرق دارند. بز نژاد رایینی در کرمان٬ بزهای خراسان جنوبی و بعضی از بزهای استان یزد ٬از مهمترین نژادهای بز کرکی در ایران هستند .

ارزش اقتصادی کرک

مهمترین استفاده کرک در تهیه لباسهای زمستانی ٬کلاه ٬ شال گردن ٬ و مانند آن است . لباسها و پوشاک تهیه شده از کرک بسیار زیبا٬ سبک٬ گرم وظریف هستند. به همین سبب ٬مشتریان زیادی در کشور های خارجی دارند . کرک خاصیت جذب رطوبت دارد .

همچنین به آسانی شعله ور نمی شود. به همین دلیل در صنعت هم از آن استفاده می شود. خاصیت های کرک باعث باعث بالا رفتن ارزش آن در دنیا شده است. کرک موکشی شده و تمیز٬ با قیمت های بسیار بالایی در دنیا خرید و فروش می شود .

بز کرکی در چه آب و هوایی پرورش پیدا می کند

بز کرکی در آب و هوای به خصوص پرورش  می یابد به همین سبب این نوع بز در همه جای دنیا وجود ندارد. به عنوان مثال در منطقه های مرطوب٬ هرگز نمی توان بز کرکی را پرورش داد. آب و هوای خشک و بدون رطوبت برای پرورش بز کرکی مناسب است .

بنابراین منطقه های استوایی٬حاشیه و قسمت های خشک کویری و حتی ناحیه های خشک سردسیر برای پرورش بز کرکی مناسب هستند .

برای بدست آوردن کرک مرغوب باید بزهای کرکی ییلاق و قشلاق کنند. نگهداری این نوع بزها برای مدت طولانی در زمین های جلگه ای٬باعث نامرغوب شدن و ضخیم شدن کرک آنها می شود. پرورش بزکرکی در ناحیه های خشک کوهستانی موجب ظریف شدن کرک تولیدی می شود .

تولیدات سالانه کرک درخراسان جنوبی  67/5 تن است

مدرسی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی درگفت وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند گفت: تولید کرک دراقتصاد دامداری منطقه استان نقش مهمی را ایفا میکند.

سالیانه به طورمتوسط حدود 450 گرم کرک با ظرافت کمتر از 17 میکرون از هر راس به عمل می­ آید.

کل تولیدات کرک استان معادل 67/5تن می باشد.

 میزان کرک هر بیده(کرک ناخالص) 60 درصد است کرک نسبت به سایر توده ­های ژنتیکی ارزش بالایی جهت سرمایه­ گذاری را دارد.

کرک استان را بافتی ظریف،محکم،سبک،لطیف و دارای خاصیت جذب رطوبت بالا و عدم شعله ­ور شدن بر شمرد.

گزارش از: مهین قربانی