اثر خشکسالی بر دامپروری

ایسنا :    برگرفته از سایت دامنا1394/6/16

بروز پدیده خشکسالی در 15 سال اخیر، روند رو به رشد حرفه دامپروری را تحت الشعاع قرار داده و باعث بروز خسارت و صدمات فراوانی به صنعت دامپروری خراسان‌جنوبی شده است.

 فقر مراتع و از بین رفتن آن، فقر غذایی دام‌ها را بدنبال داشته و زمینه کاهش سیستم ایمنی بدن دام‌ها در مقابل عوامل میکروبی و ایجاد بیماری‌های انگلی خارجی و داخلی بدن دام را فراهم ساخته و بروز تلفات در دامداری‌ها را افزایش داده است.

از دیگر عوارض سوء خشکسالی می‌توان به کاهش تولید در دام، افزایش فاصله زایش، سقط جنین و تحمیل هزینه‌های درمان و نگهداری اشاره کرد.

 

دامداری در خراسان‌جنوبی یکی از راه‌های اصلی کسب درآمد خانوارها بوده و حرفه دامداری در استان جزو مشاغل پر رونق است و تولید بیش از 140 هزار تن فرآورده خام دامی در سال از حدود 3.5 میلیون واحد دامی حکایت از اهمیت این صنعت در استان دارد.

 

علیرضا رفیعی‌پور، مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: کاهش جمعیت دامی سبک استان به میزان 10 درصد و عدم تحقق پیش‌بینی افزایش جمعیت دامی در این چند ساله از آثار سوء خشکسالی در صنعت دام استان بوده است.

 اگر روند بارندگی خوب می‌بود انتظار می‌رفت جمعیت دامی سبک حداقل 25 درصد افزایش داشته باشد که نه تنها این انتظار محقق نشده بلکه 10درصد از جمعیت دامی سبک نیز کم شده است. نتیجه این موضوع، افزایش میزان بیکاری است. بیش از نیمی از جمعیت استان روستائی بوده و امرار معاش آنها از طریق دامداری است.

 

افزایش میزان بیماری‌ها در جمعیت دامی باقیمانده از خشکسالی و در نتیجه بالا رفتن هزینه تولید و عدم صرفه اقتصادی برای دامدار، افزایش متوسط هزینه درمان و پیشگیری از بیماری‌های دام و طیور از دیگر عوارض خشکسالی است. همچنین به علت عوارض سوء خشکسالی بر جمعیت دامی و افزایش بیماری‌ها در دام زمینه افزایش شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و دام در جمعیت انسانی نیز فراهم شده است.

 

خشکسالی چند ساله خراسان جنوبی منجر به کاهش تمایل جامعه به مشاغل تولیدی در بخش دام و طیور و افزایش مشاغل کاذب و حتی غیرمجاز با توجه به مرزی بودن استان شد. خشکسالی همچنین منجر به مهاجرت جمعیت از روستا به شهر و حتی از استان به استان‌های مجاور و در نتیجه بروز مخاطرات و آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی با توجه به مرزی بودن استان و لزوم استقرار جمعیت در نوار مرزی برای برقراری امنیت مرزی شده است.

 

خشکسالی بیماری‌های دامی را تشدید می‌کند

 

محمد اصغرزاده، معاون سلامت دامپزشکی خراسان جنوبی:

..... از آنجایی‌که خشکسالی اثر مستقیم بر مراتع طبیعی دارد، بنابراین تاثیرش بردامداری سنتی که از مراتع، به ویژه مراتع بهاره وتابستانی تغذیه می‌کنند نیز بیشتر است.

 بیمار شدن دام‌ها در اثر کاهش سیستم ایمنی و بیماری‌های متابولیک،...نازا شدن دام‌ها یا وقوع سقط جنین در دام، نامرغوب شدن پشم، مو و پوست، نامرغوب شدن گوشت دام‌ به علت لاغری مفرط، کاهش توان شیردهی و غیراقتصادی شدن نگهداری دام را از جمله پیامدهای خشکسالی در صنعت دام برشمرد.

 مهم‌ترین نقش در پرورش دام در زمان خشکسالی به لحاظ بهداشتی و اقتصادی، تغذیه با کمیت و کیفیت مناسب خوراک دام است. ابتلا به بیماری‌های انگلی داخلی و خارجی دام، تراکم جمعیت دامی در مکان‌های باز و بسته و ایجاد بیماری‌های تنفسی از جمله آثار خشکسالی بر روی سلامت دام است.

 راه‌های مقابله با اثرات خشکسالی

 واکسیناسیون و پوشش کامل واکسن‌هایی نظیر شاربن، تب برفکی، آبله، تب مالت، آنتروتوکسمی، هاری و طاعون نشخوارکنندگان کوچک PPR در کاهش مخاطرات بهداشتی ناشی از خشکسالی بر روی دام موثر است.

 

 بهداشتی بودن آب از حیث نبود بار میکروبی و همچنین سختی آب و جلوگیری از آلودگی منابع آب در زمان خشکسالی در دامداری‌ها ضروری است.

 اتخاذ تصمیمات سریع شامل حمایت دستگاه‌های متولی برای پشتیبانی از سرمایه دامی، رعایت تراکم مجاز دام در مراتع، رعایت مسایل بهداشتی در مناطق بسته و اتخاذ تدابیر لازم تغذیه‌ای به خصوص در فصول پاییز و زمستان توسط دامداران و نهادهای حمایتی در کاهش اثرات سوء خشکسالی موثر است.

 

 تهیه انواع نهاده‌های دامی از قبیل واکسن‌های دامی، داروهای آنتی بیوتیکی و تقویتی، شربت و قرص ضد انگل، سموم دامی، مواد ضدعفونی کننده، مکمل‌های درمانی دامی و مراقبت‌های فعال و غیرفعال برای جلوگیری از کاهش سیستم دفاعی در مقابل بروز بیماریهای میکروبی و متابولیک از راه‌های مقابله با اثرات خشکسالی است. همچنین برای مقابله با اثرات خشکسالی، نمونه‌گیری و آزمایش نمونه‌ها برای شناسایی و بررسی وضعیت بیماری‌ها در جمعیت دامی و اندازه‌گیری تیتر ایمنی جمعیت دامی انجام شده است.

 

تهیه تجهیزات فنی مورد نیاز از قبیل لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی، انواع سرنگ‌های اتوماتیک، سمپاش و شعله افکن و واکسیناسیون دام‌ها علیه بیماری‌های واگیر و مشترک دامی ناشی از خشکسالی، توزیع مکمل‌های درمانی دامی، درمان دام‌های بیمار و سمپاشی بدن و جایگاه نگهداری دام‌ها علیه انگل‌های خارجی بدن دام و رعایت شرایط بهداشتی قرنطینه‌ای در حمل دام را از دیگر راه‌های مقابله با اثرات خشکسالی برشمرد.

عوامل ضرر گوسفند داری سنتی

ما در اینجا عواملی را مطرح میکنیم که باعث خسارت مالی وایجاد ضرر به گوسفنداران  میشود.

با توجه به خبر های دامی خبرگزاریها این موضوع را تحلیل میکنیم و پیشنهاد هایی جهت رفع آنها هم ارایه میکنیم.

1-تصادف با وسایل نقلیه

2- واژگونی وسایل حمل گوسفند

3-گرگ و حیوانات وحشی دیگر (خرس , پلنگ و...)

3- برق گرفتگی

4-برف و  سرما

5-  بیماری های واگیر (مخصوصا مناطق مرزی)

6-آتش سوزی ( برا ثر جرقه سیم کشی برق های داخل دامداری یا صاعقه )

7- سرقت

8- نوشدن آبی که  کود شیمیایی در آن ریخته شده

9- وجود کود شیمیایی  جامد ریخته شده در پس چر ها

10- صاعقه زدگی گوسفندان در محیط باز و یا مراتع و کوهستان

11- خشکسالی

12-ارزان شدن گوشت گوسفند بر اثر واردات

13- گران شدن کاه و یونجه و جو

14 - عدم رعایت بهداشت در دامداری

توضیحات و راهکارها

تصادف

 

زنجان - ایرنا - بر اثر برخورد کامیون خاور با گله(ساعت 18:30) در یکی از محورهای ارتباطی زنجان، 12 راس گوسفند تلف شد و چوپان نیز در تصادف با خودرو سواری جان باخت.

 علت آن توجه نکردن به جلو و بی احتیاطی راننده خاور و سهل انگاری چوپان گله بود.

 گله بان و راننده خاور 50 به 50 مقصر وقوع این حادثه تشخیص داده شدند.

 پس از وقوع این حادثه، یک دستگاه خودرو سواری ال 90 به محل تصادف رسیده و با توجه به سرعت بالا، چوپان را زیر گرفته است.

 اگر چوپان هنگام عبور گله از عرض جاده از علایم هشدار دهنده و تجهیزاتی چون شبرنگ، فانوس و چراغ قوه استفاده می کرد، چنین حادثه تلخ و ناگواری روی نمی داد.

نکته وتحلیل : این اتفاق بارها و بار ها افتاده و خواهد افتادو موجبات خسارت بسیار شده است .می توان نسبت به آموزش گوسفند داران توسط جهاد سازندگی و راهنمایی و رانندگی اقدام کرد .و همچنین رانندگان باید بدانند وقتی یک گله گوسفند کنار جاده حرکت میکند.براثر تصمیم ناگهانی گوسفند و یا شبان و یا ترس حیوان هر لحظه ای ممکن است تصادف با گوسفند صورت گیرد .

این موضوع می تواند در کتب آموزش رانندگی کاملتر مطرح شود.

واژگونی کامیون

ایرنا- بجنورد- واژگونی کامیون در محور بجنورد - آشخانه منجر به تلف شدن 20 رأس گوسفند و زخمی شدن راننده کامیون شد.

نکته و تحلیل  : همانطور که در تصویر می بینیدصرف نظر از اینک واژگونی ممکن است از بی دقتی و اشتباه راننده ناشی شده باشد لیکن وسیله  حمل گوسفند ,یک خاور بنز قدیمی میباشد که قطعا این وسیله دیگر واجد شرایط لازمه برای حمل ونقل مخصوصا در این جاده(خاکی ونه چندان هموار) را ندارد.

اگر واژگونی به خاطر قدیمی بودن ماشین بوده کار این دامدار یا خریدار گوسفند کاملا  غیر اقتصادی و پر خطر بوده است.هزینه اجاره یک کامیون جدید و نو نباید خیلی تفاوت زیادی داشته باشند.ضرر تلفات سوای ضرر گوسفندان زخمی حدود ده میلیون تومان است .و اگر که اشتباه راننده بوده که موضوعی دیگر است.

دامداران محترم در موقع حمل ونقل از کامیونهای نو و جدید و رانندگان محتاط وبا سابقه خوب استفاده کنند .استفاده از رانندگان پر خطر و معتاد احتمال تصادف را بیشتر مکند.

حمله گرگ ها و سایر حیوانات وحشی به گله

کرمان :بر اثر حمله چند قلاده گرگ به  آغل گوسفندان  در شب در روستایی در شهر بافت   18 راس گوسفند در دم تلف شدند. (به نقل از خبرگزاری ایرنا )

نکته : در صورت استحکام و داشتن ارتفاع مناسب و  سقف  گرگ ها نمی توانست این  اتلاف را ایجاد کند .با توجه به وجود مصالح مجانی مانند سنگ و کاه و گل در روستا ها ساخت یک آغل هزینه ی چندانی هم نخواهد داشت.ضمن اینکه گوسفندان  را  باید بیمه نمود .تا در صورت حمله حیوانات وحشی به گوسفندان  , دامدار بتواند خسارت وارده را از طریق بیمه دریافت کند.

برق گرفتگی

قصرشیرین - ایرنا :  18 راس گوسفند بر اثر برق گرفتگی در یکی از مناطق این شهرستان تلف شدند.

 دام های عشایر که در منطقه مشغول چرا بودند با عبور از این منطقه دچار برق گرفتگی شدند و در نتیجه 18 راس گوسفند در دم تلف شدند. ماموران اداره برق قصرشیرین پس از وقوع این حادثه بلافاصله به محل مورد نظر اعزام و انشعاب غیرمجاز برق را قطع کردند.

نکته و تحلیل : هزینه این خسارت باید از افراد ی که انشعاب غیر مجاز کشید ه اند گرفته شود .

میتوان آموزش های لازمه را در رابطه باخطرات برقی و خطوط انتقال برق مخصوصا برق فشار قوی و.. به عشایر منتقل کرد .

چه بسا در صورت داشتن اطلاعات لازمه در زمینه برق از این اتفاق جلوگیری میشد.

جهاد کشاورزی و اداره برق میتوانند با هماهنگی های لازمه,  مناطق اسکان عشایر را قبل از موعد بررسی کنند و از نبود خطرات احتمالی مطمئن شوند و در صورت وجود مشکلاتی ازین دست نسبت به رفع آن اقدام کنند.

کولاک شدید 2هزارگوسفند وده شبان را در ارتفاعات شیروان

استان خراسان شمالیزمینگیر کرد.

مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان شمالی جمعه شب به خبرنگار ایرنا گفت: این چوپانان از روز گذشته گوسفندان خود را برای چرا به این منطقه برده بودند که اکنون با توجه به بارش برف و وجود کولاک شدید دراین منطقه، قادر به بازگشت نیستند.

وی افزود: علاوه بر بردن آذوقه وپوشاک ودیگر مایحتاج ضروری برای چوپانان گرفتار دربرف، 10دستگاه تراکتور نیز خوراک مورد نیاز گوسفندان را به منطقه منتقل کرده تا دام ها بر اثر گرسنگی و سرما تلف نشوند.

وی مشکل کنونی را، با توجه به ارتفاع برف وکولاک شدید، ناتوانی گوسفندان در پایین آمدن ازاین منطقه کوهستانی عنوان کرد .

نکته  تحلیل :باید به دامداران  عشایری و روستایی آموزش هواشناسی داده شود . اگر هلال احمر به موقع نرسیده  بود هزینه جانی و مالی  زیادی برای دامدار های زحمت کش ایحاد میشد.

شیوع بیماری های گوسفندی

یک دامدار حرفه ایی  باید به موقع نسبت به واکسن  دام هاقدام کندو  به طور مرتب گوش به زنگ باشد و در صورت وقوع هر نوع بیماری  سریع اقدامات لازمه را انجام دهد واقدام به حمام ضد انگل جهت انگل زدایی گوسفندان بنماید ,دارو هایی ضد انگلی را استفاده کند. از ورود احشام سایرین به گله خود جلوگیری کند.

این موارد در رابطه با دامداران مرز نشین مهمتر است .

در صورت شیوع بیماری نباید در مناطق نزدیک به دام های سایر کشور ها چرای دام صورت گیرد.

مهاباد - ایرنا - رییس شبکه دامپزشکی مهاباد نسبت به شیوع بیماری گوسفندی با عنوان ˈزبان آبیˈ در کشور ترکیه و احتمال گسترش آن در مناطق مرزی کشورمان هشدار داد.

وی افزود: زبان آبی یکی از بیماری های ویروسی نشخوارکنندگان است که توسط حشرات منتقل می شود و در بین حیوانات اهلی و اغلب در گوسفند دیده می شود.

تغییرات در غشاهای مخاطی، سختی تنفس، لنگش ناشی از نکروز ماهیچه، از دست دادن قسمتی یا تمام پشم، کنده شدن پوست سم و التهاب باندهای کروناری سم در گوسفندان از علایم این بیماری است.

 این بیماری در کشور ترکیه در سطح وسیعی شیوع پیدا کرده و لازم است اقدامات پیشگیرانه در سطح استان برای مقابله با شیوع این بیماری ویروسی انجام شود.
وظایف  دامپزشکی در این خصوص

 نظارت بر  ورود و خروج دام در مناطق مرزی،

آمادگی برای مقابله و شناسایی سریع کانون های شیوع این بیماری در منطقه

آگاهی و اطلاع رسانی در خصوص علایم و نشانه های این بیماری در بین دامداران می تواند بسیار موثر باشد.

آتش سوزی بر اثر (جوشکاری و آتش سوزی)

تاریخ : 23. شهریور 1392

60 راس گوسفند در یکی از روستاهای همدان زنده زنده در آتش سوختند.

این حادثه در روستای ریکان سفلای شهرمهاجران در استان همدان براثر بی احتیاطی یکی از اهالی در جوشکاری انبار یونجه رخ داده است.

برپایه این گزارش شدت آتش به قدری زیاد بوده که سه دستگاه آتش نشانی بعد از پنج ساعت تلاش موفق به خاموش کردن شعله های آتش شده اند.