مزرعه گاما (پرورش و اصلاح نژاد گوسفند )

این مزرعه در گیلان واقع است و 400 راسی میباشد مدیر آن جناب آقای ناعمی از پیشکسوتان و علاقه مندان عرصه گوسفند داری است که علاوه بر پرورش گوسفند داشتی و پروار ی با همکاری  سازمان های مربوطه به اصلاح نژاد گوسفند مشغول است و فعلا   دست به ترکیب نژاد رومانف و پاکستانی و نژاد تالشی زده است . امید واریم درا ین عرصه موفق باشند.

توصیه دو متخصص درباره مراقبت از گوسفندان در فصل سرما

جناب دکتر صفایی متخصص پرورش گوسفند گرایش تغذیه عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور  و جناب مهندس طاهری کارشناس دامپروری شرکت ملت توصیه های در زمینه مراقبت از گوسفندان در فصل سرما در گروه مجازی پرورش گوسفند و بز  ارایه نمودندکه عبارتند از:

1-از خیس شدن گوسفندان جلو گیری شود.

2-رفع آب گرفتگی زیر آغل 

3-باید مواظب بوران و رطوبت بود (گوسفندان به این دو عامل حساسند )

4-چوپان ماهر  و خبره میتواند در مواقع بحران گله را مدیریت کند در میان عوامل پرور ش گوسفند چوپان ماهرمیتواند تاثیر99درصدی بر پرورش گله داشته باشد

(توضیح اینکه تجربه و دانش و دلسوزی و مسولیت پذیر یی و توانایی  جسمی چوپان  میتواند بیشترین  تاثیر گذار ی را در گله داری سنتی و ...داشته باشد).در واقع یک چوپان بد میتواند تمام گله را به نابودی بکشاند)

5-جلو گیری از صدمه فیزیکی به گوسفندان

6- به گوسفندان علوفه داده شود . ( توضح اینکه گوسفندانی که از مرتع تغذیه میکنند  قاعدتا در هنگام باران باید دستی تغذیه شوند تا گرسنه نمانند )

7-در صورت قطع باران به مدت دو ساعت.... میتوان از علوفه مرتع جهت تغذیه استفاده کرد.

مدیر وبلاگ : ضمن تشکر از این دو متخصص گرامی علاوه بر موارد فوق باید مواظب صاعقه زدگی بود و همچنین گوسفندان آبستن در فصل سرما احتیاج به مراقبت بیشتری دارند.

سر گوسفند

شکل سر با توجه به نژاد , ساختار اسکلت و جنس حیوان تغییر می یابد.

مثلا در میش های نزاد شیری سر کوچک , ظریف , با پوست نازک و خشک به  نظر میرسد.

در نژاد های گوشتی نیز سر میشها کوچک است ولی در نژاد های بومی اصلاح شده و نژاد های پشمی سر نسبتا بزرگتر است .

بطور کلی در همه نژاد های گوسفند بزرگی بیش از حد سر مطلوب نمی باشد زیرا سر بزرگ و خشن در میشها همراه با صفت کم تولیدی میباشد و بسیاری از متخصصان معتقدند سر بزرگ در میشها نشانه دیررس بودن و کمی سرعت رشد است.

سر های بسیار کوچک نیز نشانه ضعف بنیه و تحلیل ژنتیکی  میباشند.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               منبع :منبع :اصول نوین پرورش  گوسفند-مولف دکتر میر جمال جلالی زنور -

هیات علمی دانشگاه ز نجان  

اهمیت پرواربندی گوسفند و نکات مهم مدیریتی

  مقدمه:

در چند دهه اخیر به علت افزایش شدید جمعیت و افزایش تقاضا برای مواد پروتئینی بویژه گوشت قرمز، لزوم

توجه به تولید هرچه بیشتر و اقتصادی تر این فرآورده ها بیش از پیش افزایش یافته است. بر اساس استاندارد

های جهانی مصرف سالیانه گوشت قرمز سرانه 5/35 کیلو گرم بایستی باشد، اما در کشور ما این رقم حدود 20

کیلو گرم در سال است که کاهش جدی را از توصیه های کارشناسان تغذیه ای جهان نشان می دهد. در کشور

سالیانه حدود 30% از جمعیت دامی گوسفند شامل بره های نر، گوسفندان نابارور، قصر و پیر کشتار می گردند

و قسمت اعظم تولیدات پروتئینی کشور را تأمین می کنند. با این حال سالانه تعداد زیادی بره های کم سن و

سال، دام های لاغر و مازاد گله که مناسب پرواربندی هستند به علت مشکلات مدیریتی و تغذیه ای متأسفانه

نابهنگام کشتار شده و ظرفیت تولید گوشت قرمز کشور شدیدا کاهش می یابد. پرواربندی یکی از روشهای مهم

در بالا بردن تولیدات گوشت قرمز بدون افزایش تعداد دام می باشد که در کشور ایران هم به دلیل کمبود گوشت،

واردات آن و افزایش تدریجی جمعیت، این ماده خوراکی با ارزش امروزه مورد توجه دامپروران در مناطق روستایی

و حاشیه شهرها قرار گرفته است و با اجرای روش های صحیح پرواربندی و توجه به نکات مدیریتی پرورش

گوسفند به روش پرواربندی حتی می توان واردات گوشت قرمز به کشور را به صفر رسانده و کشور مان از نظر

تولید گوشت قرمز خودکفا باشد.

  پروار بندی چیست؟

پرواربندی عبارت است از تغذیه متعادل دام های جوان ( کمتر از یکسال ) به منظور تولید گوشت در یک مدت

زمان و وزن معین. یا به تعریفی دیگر به افزایش وزن دام های لاغر و یا دامهایی که رشد کافی نکرده اند، بوسیله

تغذیه با یک جیره غذایی مناسب و در طی مدت زمان معینی پرواربندی گفته می شود.

  مهمترین مزایای پرواربندی گوسفند

1- استفاده از حداکثر ظرفیت تولید گوشت دام ها: با کاهش دام های موجود بر روی مراتع با تغذیه مناسب یک بره با وزن 60 کیلو به جای دو بره با وزن 30 کیلو (تغذیه نامناسب بر روی مرتع) تولید می شود. اگر در پرورش داشتی گوسفند تعداد نتاج به ازای هر راس دام ملاک بود در اینجا حداکثر ظرفیت بالقوه دام مطرح است.

2- جلوگیری از کشتار بی رویه دامهای قابل پروار و بهره گیری از پتانسیل ژنتیکی آنها در سطح کشور به منظور افزایش تولیدات دامی بخصوص گوشت قرمز و جلوگیری از واردات آن.

3- افزایش کیفیت گوشت: تغذیه مناسب و متعادل علاوه بر افزایش میزان رشد، کیفیت گوشت را نیز بهبود می دهد. گوشت گوسفندان لاغر در اثر وجود بافت پیوندی به جای چربی داخل عضلانی، سفت تر و تیره تر است ولی بسیاری از عضلات دام های پرواری از الیاف ظریف تشکیل شده و طعم گوشت به خاطر متناسب بودن میزان چربی بافتها ، لذیذتر و کیفیت بهتری دارد.

4- اشتغال زایی و فعال شدن نیروهای غیر فعال و بیکار در روستاها

5- برگشت سریع سرمایه: چون پس از 3 تا 4 ماه اصل سرمایه و سود حاصل دریافت می شود سرمایه گذار تمایل زیادی به پرواربندی دارد.

6- کمک به حفظ مراتع کشور: بره هایی که به دلیل همزمان نبودن زایش فاقد رشد کافی باشند و یا بره های اول زایش که به دلیل تلف شدن مادر، عدم مصرف شیر کافی، بیماری ها وزن مناسب ندارند، چوبدار آنها را خریداری و روی مرتع بمدت 4 تا 12 ماه پرورش می دهند که این بشدت به مراتع آسیب وارد می کند.

7- افزایش ظرفیت تولیدات دامی کشور

  نکات مهم مدیریت پرواربندی گوسفند

1- انتخاب نژاد مناسب پروار: نژادهای که افزایش وزن روزانه آنها بالاست مناسب پروار هستند. نژادهایی مانند شال، قزل، بختیاری، افشاری و مغانی دارای افزایش وزن روزانه 200 تا 220 گرم هستند که معمولا برای پروار پرورش می یابند. هر چند که نژادهای مهربانی و کردی و لری نیز مناسب پرواربندی هستند. دام مناسب باید درشت، اندامی سالم، دست و پای بلند و کشیده، شکم جمع و جور و فاقد افتادگی، عدم لنگش و ریختگی مو، عدم اسهال و ترشحات بینی و اطراف چشم داشته باشد و بین دام ها نیز یکنواختی وجود داشته باشد.

2- انتخاب دام مناسب پروار: در اکثر واحدهای پرواربندی، بیشترین نوع دام پرواری بره های جوان علفی هستند. البته دام های دیگر نظیر بره های شیری، شیشک (بره هایی که حدودا 12 ماهه هستند)، میش های پیر و قصر نیز پروار می شوند.

2- دام ها باید از میدان دام های مناسب و معروف خریداری شوند.

3- زمان مناسب خرید دام: با توجه به مشکلات کمبود علوفه و تغذیه در اواسط و اواخر تابستان پرورش دهندگان تمایل زیادی برای فروش بره ها دارند و لذا قیمت دام ها خیلی کم بوده و بهترین موقع برای خرید دام ها می باشد.

4- ایجاد جایگاه مناسب جهت پرواربندی: بطور کلی باید شرایط زمین، درجه حرارت، رطوبت و وضعیت آب منطقه بررسی شود. چرا که گوسفندان از کوران باد و رطوبت زیاد رنج می برند. برای ساخت جایگاه باید از مصالح مناسب و تأسیسات استاندارد استفاده شود.

5- قرنطینه و انجام امور بهداشتی بر روی دامهای خریداری شده قبل از پرواربندی

6- اجرای روش مناسب پرواربندی

7- تهیه علوفه مورد نیاز دام ها و رعایت کردن اصول صحیح تغذیه در طول دوره پرواربندی.

8- طول مدت پروار: معمولا طول کل دوره پرواربندی 3-4 ماه می باشد. باید توجه کرد که بیشتر از این مدت چربی لاشه زیاد شده و کیفیت لاشه دام ها کاهش می یابد. بیشترین پروار در فصل پائیز انجام می گیرد و میانگین مدت پروار بره های پرواری در ایران حدود 120 روز می باشد.

9- رعایت اصول بهداشتی، واکسیناسیون و استفاده از داروهای ضد انگل.

10- خرید علوفه و مواد متراکم در زمان مناسب: 8 کیلو به ازاء هر کیلوگرم افزایش وزن بدن) یونجه، شبدر، سیلو، جو و ...) خوراک در نظر گرفته می شود.

11- روش فروش دام: فروش بصورت قیمت سرپایی یا پس از کشتار (اگر ... کشتارگاه نزدیک محل پرورش بهتر است که لاشه فروخته شود).

 نتیجه گیری:

گوشت یکی از مهمترین و اساسی ترین منابع پروتئین حیوانی و در شمار اصلی ترین مواد غذایی مورد نیاز انسانها بشمار می رود. کمبود پروتئین در جیره غذایی روزانه، موجب بروز عوارض سوء تغذیه و بسیاری از بیماری ها می شود. از اینرو با توجه به رشد سریع جمعیت چاره ای جز افزایش تولیدات دامی نیست. افزایش تولیدات دامی با افزایش تعداد واحد های دامی و افزایش بازده واحد دامی حاصل می شود. پرواربندی یکی از روش هایی است که می تواند ظرفیت بازدهی را در هر واحد دامی افزایش داده و همزمان با افزایش تولید گوشت، کیفیت لاشه را نیز افزایش دهد. همچنین این روش موجب اشتغال زایی، کاهش واردات گوشت، اقتصادی شدن و سوددهی بیشتر واحدهای گوسفنداری می شود که امروزه موردتوجه پرورش دهندگان بیشتری واقع شده است.

برگرفته از  : وبلاگ تخصصی مهندسی علوم دامی

1- رامین فرهادی

دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی دام- دانشگاه تبریز

2- حسین دقیق کیا

عضو هیأت علمی گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

 منابع:

خالداری، مجید. 1390. اصول پرورش گوسفند و بز. ویرایش دوم، چاپ چهارم. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.

ولی زاده، رضا. 1390. پرورش گوسفند و بز. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

جلالی زنوز، میرجمال. 1384. دامپروری عمومی .دانشگاه زنجان.

معماریان، مصطفی. 1384. پرواربندی گاو و گاومیش. انتشارات موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی.

Naseer pasha.T. 2006. Feedlot fattening of sheep and goats for quality mutton production technical feasibility.Ministry of food Agriculture and livestock government of Pakistan. Islamabad.

۱

شیر گوسفند و مصارف آن

گوسفند یقیناً اولین حیوانی بود که در مسیر کشاورزی شدن  بدست انسان اهلی شد و از هزاران سال پیش شیر گوسفند و بز بعنوان معیشت اصلی زندگی انسان ها مطرح بوده است سرانجام انسان توانست از طریق تبدیل شیر به پنیر راه نگهداری شیر را بدست آورد و بهترین انواع پنیر در سطح جهان توسعه یافت. اگرچه گاو بخاطر برخورداری از پتانسیل تولید بالای شیر در سطح جهانی جایگزین گوسفند شده ولیکن لبنیات گوسفندی بعنوان یک فعالیت اقتصادی پویا و قوی ادامه دارد امروزه محصولات لبنیات گوسفندی (پنیر، ماست و بستنی) مخصوصا بعلت برخورداری از طعم چرب تر و ارزش غذایی خاص از استقبال خاصی برخوردار بوده و برای پنیر زن های حرفه ای شیر گوسفند بخاطر ترکیباتش و خواص پنیر سازی اش مقبولیت خاصی دارد.

شیر گوسفند تقریبا دو برابر شیر گاو از مواد جامد ،درصد چربی و کازئین بیشتر برخوردار است شیر گوسفند 18 الی 25 درصد پنیر می دهد یعنی از هر 4 الی 5 کیلو شیر گوسفند یک کیلو پنیر گوسفندی بدست می آید در حالیکه برای تولید همان مقدار پنیر نیاز به 10 کیلوگرم شیر گاوی داریم همچنین بعلت کازین بیشتر شیر گوسفندی مدت زمان لازم برای لخته و دلمه شدن شیر کوتاه تر و دلمه با قوامتری بدست می آید. ترکیب کلی شیر گوسفند و سایر گونه هادر جدول زیر خلاصه شده است.

   جدول شماره یک:ترکیب شیر گوسفند و سایر گونه ها

	انسان	گاو	گوسفند	بز	گاو میش
(%)  ماده خشک	11.5-13.9	10.5-14.3	17.4-18.9	11.9-14.0	16.8-19.6
(%)  چربی	3.7-4.6	2.8-4.8	6.0-7.5	4.1-4.5	6.5-7.8
(%)  آلبومین گلوبولین	0.8-1.7	0.3-0.8	0.9-1.1	0.4-1.0	0.6-1.9
(%)  کازئین	0.4	2.5-3.6	4.3-4.6	2.5-3.3	5.0-5.8
(%)  لاکتوز	6.4-7.0	4.2-5.0	4.3-4.8	4.1-4.4	4.6-5.3
(%)  خاکستر	0.2	0.7-0.9	0.9	0.8	0.9
(mg/l) کلسیم		1360	2030
(mg/l) سدیم		460	360
(mg/l) ویتامین A		0.3	0.5
(mg/l) ویتامین E		7	15.8
(mg/l) ویتامین C		22	40.0
انرژی(Kcal/100g)	73	73	113	77	114

چربی

 گلوبول های چربی شیر گوسفند ( با دامنه قطری0.5 تا 25 میکرون) با قطر میانگین 3.3 میکرون در مقایسه با گلوبول های چربی شیر گاو با میانگین 4.55 میکرون از قطر کوچکتری برخوردار است  رنگ چربی بخاطر نداشتن کاروتن نوع بی بسیار سفید است بیست درصد از اسید های چرب شیر گوسفند و بز، اسیدهای چرب کوتاه زنجیره اشباع (4 تا 12 کربنه) می باشد در حالیکه در گاو 12 درصد از اسیدهای چرب این طور هستند(جدول 2). بعلت تجزیه سریعتر اتصال استری توسط لیپاز در اسیدهای چرب کوتاه زنجیره باعث هضم سریعتر شیر گوسفند و بز می شود.

جدول شماره دو: ترکیب اسیدهای چرب شیر گوسفند، بز و گاو (بر حسب درصد وزن بدنی)

اسید چرب	بز	گاو	گوسفند
اسید بوتیریک   (C4:0)	2.6	3.3	4.0
(C6:0)اسید کاپروئیک	2.9	1.6	2.6
(C8:0) اسید کاپریلیک	2.7	1.3	2.5
(C10:0)   اسید کاپریک	8.4	3.0	7.5
(C12:0) اسید لوریک	3.3	3.1	3.7
(C14:0) اسید میریستیک	10.3	9.5	11.9
(C16:0) اسید پالمیتیک	24.6	26.5	25.2
(C16:1)اسید پالمیتولئیک	2.2	2.3	2.2
(C18:0) اسید استاریک	12.5	14.6	12.6
(C18:1)   اسید اولئیک	28.5	29.8	20.0
(C18:2) اسید لینولئیک	2.2	2.5	2.1

 اسید های چرب کوتاه زنجیره اثر اندکی بر غلظت لیپوپروتئین های ایجاد کننده تصلب شرائین (کلسترول) در پلاسمای خون انسان می شود. مقدار کلسترول در شیر گوسفند بموازات افزایش چربی شیر افزایش نشان می دهد و تحقیقات نشان داده است که بین 150 تا 300 میلی گرم در لیتر می باشد. بالا بودن میزان اسیدهای چرب کوتاه زنجیره (مثل اسید کاپروئیک، اسید کاپریلیک، اسید کاپریک) در شیر گوسفند و بویژه بز طعم و بوی خاصی نسبت به شیر گاو به آن داده است.

پروتئین: از نظر کمی و کیفی پروتئین سهم مهمی در شیر دارد دو نوع پروتئین که در شیر یافت می شود عبارتند از کازئین و پروتئین سرم شیر(پروتئن آب پنیر). در شیر گوسفند 80 درصد پروتئین شیر از کازئین تشکیل شده و در نتیجه از کیفیت دلمه شدن بالایی برخوردار بوده و در پنیر سازی پتانسیل بهتری نسبت به شیر گاو دارد کازئین از پنج زیر بخش متفاوت تشکیل شده است که این اجزای سازنده کازئین از گونه ای نسبت به گونه دیگر طبق جدول چهار متفاوت است.

  جدول شماره سه: خصوصیات فیزیکی شیر 

خصوصیات	گاو	گوسفند
وزن مخصوص	1.0398- 1.0231	1.0384 -1.0347
ویسکوزیتهCp,	2.0	3.93 -2.86
کشش سطحی(Dynes/cm)	52.1 –  42.3	48.7 -44.94
ضریب شکست(nD20)	1.3485 – 1.3344	1.3497 -1.3492
ضریب هدایت(ohm-1cm-1)	0.0055 - 0.0040	0.0038
نقطه انجماد(سانتی گراد)	0.570(-) – 0.530(-)	0.570(-)
pH	6.71 -6.65	6.85 -6.51
اسیدیته (درصد اسید لاکتیک)	0.18 -  0.15	0.25 –  0.22

 

 جدول شماره چهار: درصد زیر بخش کازئین به کل کازئین 

زیر بخش های کازئین	گاو	بز	گوسفند
ασ₁	36	12.6	15.5
ασ₂	9.5	--	14.7
β₁	33	35.9	18.9
β₂	--	39.4	28.2
κ	9.4	8.1	7.3
γ	6.8	3.9	15.4

درصد اجزای آلفای کازئین شیر گوسفند (30.2) از شیر بز (12.6) بیشتر و از شیر گاو (45.5) بطور چشمگیری کمتر است و درصد اجزای بتای کازئین شیر گوسفند (47.1) در مقایسه با شیر بز (75.3) کمتر و از شیر گاو (33) بیشتر می باشد  این تفاوت در درصدهای کازئینی توجیه گر تفاوت در ساختار میسل ها و نبود مزه تند در پنیر شیر گوسفند می باشد اکثر شیر گوسفندی تولید شده در سطح دنیا (به استثناء انگلستان) به پنیر تبدیل می شود و به ندرت به مصرف مستقیم انسان می رسد از این رو، در مورد کیفیت شیر گوسفند به قابلیت تبدیل پذیری آن به محصولات با کیفیت بالا اشاره می شود و می تواند مقدار بیشتری از این محصولات را تولید کند به این قابلیت، راندمان عمل آوری شیر گفته می شود. راندمان عمل آوری شیر(تولید، مزه و ترکیب) اصولا به خواص دلمه شدن شیر که ترکیبی از زمان اثر گذاری آنزیم رنت، سرعت تشکیل لخته و قوام لخته می باشد بستگی دارد.

    نویسنده :محمدرضا حیدری

استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع و ماخذ بلامانع است